De oorlog in Oekraïne is soms de oorzaak en vaak de versterker van de veevoertekorten, met name in biologisch voer. Daarom vraagt de sector een tijdelijke ontheffing om niet-biologische grondstoffen te mogen gebruiken. Met name in legkippenvoer dringt het. Daar is zelfs dierenwelzijn een punt van zorg.
Een belangrijk punt is dat biologische zonnebloemschilfers in deze sector de enig toegestane bron van methionine is, een essentieel aminozuur voor het welzijn van de dieren, legt secretaris Henk Flipsen van veevoerkoepel Nevedi uit. "Voor dit product is geen terugvaloptie. Er zijn wel alternatieven, maar die voldoen geen van alle aan de eisen voor de biologische sector." Door een aantal handelaren in biologische producten wordt dit overigens weersproken. Zij wijzen erop dat ook biologische soja uit India en China beschikbaar is, maar dat is duurder.
In de meeste andere productieketens zijn de problemen voornamelijk een combinatie van krapte en prijs en is de situatie minder acuut. Toch is het voor alle partijen in de veevoerbranche duidelijk dat het met 0% gangbare ingrediënten in het biologisch veevoer niet lukt. Daarom vraag Bionext aan landbouwminister Henk Staghouwer om in Brussel te pleiten voor een ontheffing om tijdelijk tot 'minstens 5% niet-biologische grondstoffen' te mogen gebruiken en in noodsituaties zelfs tot 20%.
Niet voor herkauwers
Dat laatste lijkt vergaand, maar Flipsen wijst erop dat de oorspronkelijke situatie ook 80/20 was: 80% biologische grondstoffen en 20% gangaar. De ontheffing die Bionext en andere veevoerorganisaties vragen is overigens alleen voor éénmagige landbouwhuisdieren: dus voor pluimvee en varkens en niet voor herkauwers.
De krapte op de veevoermarkt is niet begonnen met de oorlog in Oekraïne. Er is al ruim een halfjaar sprake van krapte op de grondstoffenmarkt, maar die is door de oorlog in Oekraïne wel geëscaleerd. De prijzen zijn zeer sterk gestegen, zoals ook blijkt uit overzichten van Nevedi, en vervangende producten moeten van veel verder weg komen.
Het verhaal dat veehouders bepaalde veevoergrondstoffen hamsteren, is volgens Flipsen niet geloofwaardig. In de praktijk is 'hamsteren' lastig, want opslaan op het eigen bedrijf is moeilijk en voor de lange termijn inkopen is in feite ook niet haalbaar. Welke prijs moet je dan betalen? Vaak is er voor ver weg geen realistische prijs vast te stellen. Daar worstelen bedrijven zelf ook mee. Prijzen en beschikbaarheid van grondstoffen op langere termijn kunnen vaak niet worden vastgelegd.
Nederland relatief goed af
Voor voertekorten zonder meer hoeft, volgens Nevedi, niet te worden gevreesd. In de meeste gevallen zijn er alternatieve stromen te vinden, al zijn de prijzen wellicht hoog. Voor Nederland hoeft dan ook nog niet eens te worden gesleuteld aan de normen voor (niet-biologisch) veevoer, meent Flipsen. "In Nederland hebben wij, hoe gek het ook klinkt, veel minder last van de grondstoftekorten dan bijvoorbeeld Spanje, Portugal of Italië. Die landen hebben al vóór de oorlog in Oekraïne aan de Europese Commissie gevraagd om ruimere (residu-)normen in grondstoffen. Nederland profiteert van de nabijheid van een grote levensmiddelenindustrie die veel bijproducten produceert, die aan strenge normen voldoen."