De prijzen voor elektriciteit lagen afgelopen dagen beduidend lager dan medio vorige week. De aantrekkende wind en enige stabiliteit in het conflict over Oekraïne waren daar debet aan. Op zaterdag 29 januari is het nationaal record windenergie gebroken en maandag 31 januari deed ook storm Corrie een duit in het zakje.
De markt hield vorige week al rekening met het feit dat elektriciteit deze week goedkoper ging worden. De grilligheid van de markt liet zich afgelopen week goed ontvouwen. Eén week geleden, op dinsdag 25 januari kwam de gemiddelde EPEX-spotprijs uit op €267,95 per MWh, de hoogste prijs sinds 24 december 2021. Niet geheel toevallig was het die dag ook windstil met een Nederlandse opbrengst aan windenergie op zee en land van 'slechts' 164 MW.
Zaterdag 29 januari haalde Nederland een nieuw nationaal record met 6,7 GW, blijkt uit de cijfers van Energieopwek. Dit is ruim 142.000 MWh meer dan het vorige record van 1 december. Dat is overigens geen unicum om lang bij stil te staan, want volgens energiespecialist Martien Visser worden dit soort records komende jaren bij de vleet gebroken. "Komende jaren wordt vooral wind op zee fors uitgebreid. Over vijf jaar haalt wind daardoor deze 'topscore' op een gemiddelde dag in het jaar", schrijft Visser op social media. Het record van afgelopen zaterdag viel echter wel samen met een gemiddelde EPEX spotprijs van €159,77 per MWh. Dit was de laagste notering sinds 9 januari van dit jaar.
De verwachting is ook dat de elektriciteitsprijzen deze week relatief laag blijven, al ging de gemiddelde EPEX spot na zaterdag weer omhoog tot een gemiddelde van €194,60 per MWh. Storm Corrie, die maandag over ons land raasde, haalt met een productie van 6,33 GW ook een prima resultaat voor windenergie en houdt daarmee de elektriciteitsprijzen uit de wind. De windkracht was op veel momenten van de dag voor menig windmolen te hard, waardoor ze tegen hun begrenzing aanliepen.
Slimme inzet batterijen helpt zonnepanelen op bestaande net
De cijfers van Energieopwek laten ook zien dat de stralingskracht van de zon toeneemt. Als de zon zich kan laten zien, dan loopt het rendement van zonnepanelen geleidelijk weer op. Uit een onderzoek dat eind vorige week is gepresenteerd, blijkt dat batterijen het rendement van zonnepanelen op het bestaande energienet sterk kunnen verbeteren. Dat is ook noodzakelijk, want veel geplande installaties van zonnepanelen op daken of in parken kunnen niet worden aangesloten doordat in delen van het land geen capaciteit meer is op het energienet.
Onderzoek van CE Delft in opdracht van TKI Urban Energy en Enexis Group laat zien dat door batterijen de capaciteit aan zonnepanelen op grote daken en op land nog bijna kan worden verdubbeld, zo meldt de Topsector Energie. Nu ligt op deze plekken in Nederland samen voor 8 GW aan zonnepanelen en dit kan volgens het onderzoek op het bestaande net met batterijen nog worden uitgebreid met 7,5 GW. Door de batterijen kan overdag opgewekte zonne-energie tijdelijk worden opgeslagen voor in de avond of als de zon niet schijnt.
De potentie van deze energie-opslag is fors, blijkt uit het onderzoek. Een batterij van 1MWh is ongeveer zo groot als een zeecontainer en vooral bij grote installaties goed in te passen. Met het gebruik van 5,5 GW batterijen bij zonneparken kan binnen één of twee jaar 7,5 GW extra zonnepanelen zonder netverzwaring worden aangesloten. Hierdoor kan jaarlijks 5 TWh duurzame energie vijf tot tien jaar eerder worden gerealiseerd. Dat is goed voor 1,6 tot 2,2 miljoen ton per jaar aan CO2-reductie, zo verklaren de onderzoekers.
Batterijen niet mogelijk zonder overheid
Er is echter een probleem: de batterijen blijven volgens het onderzoek zonder aanvullend stimuleringsbeleid van de overheid zeker de komende acht jaar nog niet rendabel. De business case wordt de komende jaren wel beter, verwachten de onderzoekers, doordat batterijen goedkoper worden en de opbrengsten stijgen door de sterkere schommelingen in de prijs van elektriciteit. Zonder stimulering van de overheid kan de batterijopslag in Nederland groeien van 70 MW nu naar 1 tot 1,5 GW in 2030.
Stimuleringsmaatregelen als investeringssubsidies of lagere financieringslasten voor batterijen kan de energietransitie flink versnellen. "Stimuleringsbeleid voor toepassing van batterijen bij zonne-installaties biedt daarmee op korte termijn een oplossing voor vele projecten die nu in de wachtkamer zitten. In de tussentijd kunnen netbeheerders werken aan het verzwaren van het net. Dat duurt echter nog vijf tot tien jaar. Daar hoeven zonneparken, met de inzet van batterijen dus niet op te wachten", zo schrijven de onderzoekers.