De spanning op de markt voor gas loopt op. Daarmee stijgen de prijzen ook weer. Dit komt voor een deel door de verwachtingen van kouder weer in Oost-Europa. Anderzijds is de markt in de ban van geopolitieke ontwikkelingen.
De gasnotering op de Dutch TTF heeft deze week een flinke stap omhoog gezet. Donderdag 9 december noteerde gas €100,45 per MWh (ofwel $33,29 per MMBtu). Dat was dinsdag 14 december al €128,30 per MWh ($42,52 per MMBtu). Daarmee is het record van de maand oktober weer verbroken. De notering in de Verenigde Staten heeft vooralsnog weinig last van spanning op de Europese markt. In de Verenigde Staten liep is de prijs gestegen van $3,79 per MMBtu naar $3,89 per MMBtu.
De dagprijzen voor gas liggen daarmee in Europa weer boven de noteringen in Azië. Dat betekent dat Europa voor de LNG-exporteurs wederom de meest lucratieve markt is. Dat biedt volgens analisten kansen om de voorzichtig slinkende gasvoorraad aan te vullen.
Als direct oorzaak voor de gestegen Europese gasprijzen wordt gewezen op de oplopende spanningen tussen Oekraïne en Rusland. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Annalena Baerbock, zinspeelde afgelopen zondag in een interview bij ZDF op mogelijke consequenties voor 'Nord Stream 2' als de situatie tussen Oekraïne en Rusland escaleert. Over de pijpleiding wordt al langer gediscussieerd door Rusland, de Europese Unie en de Verenigde Staten.
Hoe zat het ook alweer?
De aanleg van 'Nord Stream 2' is recent voltooid, maar de lijn kan pas in gebruik worden genomen na een goedkeuring van de Duitse en Europese autoriteiten. Volgens Duitsland voldoet de huidige opzet echter niet aan de regels. Zo wordt het Europese deel van de leiding geëxploiteerd door een maatschappij die gevestigd is buiten de Europese Unie (Zwitserland). Een ander belangrijk punt is dat - volgens Europese regels - er een duidelijke scheiding moet zijn tussen het energiebedrijf en de exploitant van de infrastructuur. Gazprom heeft echter in Rusland een monopolie op de productie en export van gas.
De laatste Duitse regering (onder leiding van Angela Merkel) benaderde de leiding vooral als commercieel instrument waarin ook de Duitse bedrijven hebben geïnvesteerd. De nieuwe regering lijkt een andere koers te kiezen en dat leidt tot onrust. Rusland - dat goed is voor 50% van de Europese gasvoorziening - benadrukt dat met de nieuwe pijpleiding 15% meer gas naar de Europese Unie kan worden geëxporteerd. En hoewel dat door het Kremlin niet uitgesproken is, wordt 'Nord Stream 2' volgens analisten een middel om gasleveringen via landen in Oost-Europa te omzeilen en zo de druk op Oekraïne op te kunnen voeren.
De Verenigde Staten en de Baltische staten en Oekraïne zijn voornamelijk bezorgd dat de Europese Unie wel erg afhankelijk wordt van de grillen van Rusland in de energievoorziening. Saillant detail dat daarbij maar weinig genoemd wordt, is dat Rusland ook een belangrijke energieleverancier aan de Verenigde Staten is. Met 540.000 vaten per dag en 7% van de import was Rusland vorig jaar - na Canada en Mexico - de grootste olieleverancier van de Verenigde Staten.