Fed belooft rente jarenlang op 0 te houden

Het gaat beter, maar niet goed. We weten dat het goed gaat worden, maar niet wanneer of hoe snel we op dat punt komen. Wij vermoeden wel dat het vrij lang gaat duren. Tot die tijd houden we de rente op 0%.

Zo ongeveer luidt de samenvatting van hoe de Fed, de Amerikaanse centrale bank, tegen de ontwikkelingen in de Amerikaanse economie aankijkt. Na de diepe recessie in de eerste helft van het jaar, herstelt de Amerikaanse economie. Omdat de krimp zo diep is geweest, gaat het herstel in de tweede helft van het jaar ook behoorlijk zijn. Maar daarna wordt het lastiger voor de economie om hard te blijven groeien. De onzekerheid voor de Fed is hoog en dat verbaast niet.

Hoge onzekerheid of niet, de vraag waar beleggers, analisten en economen mee zitten, is: wanneer is een wijziging van het beleid van de bank te verwachten? "Totdat de inflatie ietwat over de 2% uitkomt gedurende een zekere periode", luidt het antwoord van de Fed. Het probleem met dat antwoord is alleen dat niemand, inclusief de Fed zelf, enig idee heeft hoeveel 'ietwat' is en hoe lang 'een zekere periode' precies is.

Andere route nemen
We moeten dus een andere route nemen om die vraag te beantwoorden, eentje die wat duidelijker is gemarkeerd. De wet op de Amerikaanse centrale bank biedt uitkomst. Die wet is helder in zijn omschrijving van waar de bank voor moet zorgen, namelijk prijsstabiliteit en maximale werkgelegenheid. Van prijsstabiliteit is sprake als de jaarlijkse inflatie, gemiddeld genomen, 2% bedraagt. Maximale werkgelegenheid is bereikt als de werkloosheid zo'n 4% bedraagt. Op het moment is de inflatie aanmerkelijk lager en de werkloosheid behoorlijk hoger dan die doelen.

Na de vergadering op woensdag 16 september is het duidelijk geworden dat het rentecomité van de Fed er weinig vertrouwen in heeft die doelen in de komende jaren te bereiken. De bank ziet de jaarlijkse inflatie dit jaar uitkomen op 1,5% en in 2023 uiteindelijk naar 2% klimmen. Dat is echter niet voldoende voor haar om de rente op te krikken, want het gemiddelde voor de periode 2020 tot en met 2023 wordt lager geschat dan 2%.

Inflatie zonder voedsel en energie
Bovendien moet in het achterhoofd worden gehouden dat als de Fed het over inflatie heeft, de bank daar iets heel anders onder verstaat dan de gewone Amerikaan. De Fed kijkt naar iets wat kerninflatie heet, dat is inflatie zonder voedsel en energieprijzen erin. De bank kijkt bovendien naar de kern van een inflatiemaatstaf, die een andere is dat de maatstaf die in het nieuws wordt gerapporteerd als journalisten het over inflatie hebben.

Zonder daar diep op in te gaan, het verschil is dat de door de Fed geprefereerde maatstaf door de afwijkende samenstelling, doorgaans lager uitpakt. Dat betekent dat als de bank zegt meer dan 2% inflatie na te streven, dat inhoudt dat de maatstaf die de gewone Amerikaan op het oog heft, al gauw een procent of 2,5 á 3 moet bedragen.

Werkloosheid moet zakken
De werkloosheid ziet de bank in 2023 op zo'n 4% uitkomen. Maar.... de onzekerheid over die verwachting is enorm. Bovendien zei de voorzitter van de bank dat de rente pas omhoog kan als de werkloosheid naar die 4% zakt én de inflatie te veel stijgt. Hoeveel 'te veel' is, vraagt u? Dat hangt af van de drijfveren van de stijging, van welk niveau de stijging komt en van de gemiddelde geldontwaarding in de jaren ervoor. Kortom: niemand die het weet, de Fed zelf ook niet.

Voor wie kijken naar werkloosheid en inflatie te ingewikkeld of vermoeiend vindt en denkt aan de focus op de economische groei voldoende te hebben, zei Fed-voorzitter Jerome Powell het volgende. "Wat we in feite zeggen, is dat het rentebeleid zeer ruim blijft tot ver nadat de economie volledig is hersteld van de coronacrisis." Ofwel: we moeten de economie zien herstellen, de coronaschade goedmaken en verder groeien voordat we gaan nadenken over renteverhogingen. Die lijken er niet voor 2023, zo niet langer, te komen. 

De Fed beloofde in feite de rente nog minstens enkele jaren op 0% te houden. Uit het relaas blijkt dat de kans groot is dat het nog langer duurt voordat wordt voldaan aan alle voorwaarden om de rente te verhogen.

Edin Mujagic

Edin Mujagic is macro-econoom en hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer. Hij focust zich op de wereldwijde centrale banken, en in zijn blogs schrijft hij met name over de ECB en Fed. Ook heeft hij diverse boeken geschreven.

© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.