Nieuws Droogte
Voorjaarsdroogte breekt alle records
Niet eerder was het zo vroeg in het jaar al zo droog. Tenminste, sinds de metingen in 1978 begonnen. Dat concludeert satellietbedrijf VanderSat op basis van satellietdata die aangeeft hoeveel vocht zich in de bodem bevindt. In 2018 en 2019 begon de droogte veel later, zo toont een historisch verloop.
Samen met RTL Nieuws maakte VanderSat een interactieve kaart waarop te zien is hoeveel bodemvocht nog aanwezig is in jouw woonplaats. Het Nederlandse bedrijf gebruikt data van verschillende satellietdata om het vochtniveau te bepalen. Dit wordt uitgedrukt in kuubs water per kuub grond. RTL Nieuws vertaalt dit naar procenten. Hierbij staat 10% vocht voor 0,1 kuub water per kuub grond.
Nieuw record
"Het landelijk gemiddelde in de maand mei komt uit op 13% vocht", weet oprichter en CTO, Richard de Jeu. "Dat is een record, want het oude record uit 1988 stond op 16%. Het is nu 50% droger dan gemiddeld is." Dat is opzienbarend. Begin juli 2018 was het bijvoorbeeld 30% droger dan gemiddeld, liet De Jeu toen weten aan Boerenbusiness.
50
procent
2020 begon juist kletsnat met meer dan voldoende vocht op veel plaatsen, zo toont ook de data van VanderSat. In april is echter een forse omslag zichtbaar. Volgens mede-oprichter Robbert Mica is dit te wijten aan verschillende factoren: "Allereerst door relatief hoge temperaturen in die maand, waardoor de verdamping flink toenam. Maar, ook zaken als zonnestraling en wind kunnen meespelen." VanderSat meet met satellieten de hoeveelheid vocht in de toplaag van 0 tot 15 centimeter. Om te bepalen hoeveel vocht zich in de wortelzone bevindt (tot 50 centimeter) gebruikt het rekenmodellen.
Andere meetmethode
Mica legt uit: "Het is een nieuwe manier om droogte te benaderen. We kennen allemaal de neerslagtekortkaarten. Vaak wordt gebruikgemaakt van het potentieel neerslagtekort. Dat is het verschil tussen de hoeveelheid neerslag en wat er potentieel verdampt. De bodemvochtbenadering is een alternatief. Hierbij wordt op basis van satellietobservaties direct gemeten hoeveel vocht er in de toplaag van de bodem zit, door naast neerslag en verdamping ook rekening te houden met bodemcondities. Bijvoorbeeld verzekeraars gebruiken wereldwijd onze gegevens voor droogteverzekeringen. Ook voor beregeningsadviezen en de gewasbescherming wordt het gebruikt."
Wetenschappers maken al sinds de jaren '70 gebruik van de technologie, maar voornamelijk voor klimaatonderzoek. Vijf jaar geleden bracht VanderSat hier verandering in. Door de gegevens van meerdere jaren met elkaar te vergelijken is goed zichtbaar hoe de situatie zich ontwikkeld. De hoger gelegen zandgronden springen er duidelijk uit. Ook in Zeeland is het zeer droog. Langs de Waddenkust zit meer vocht in de bodem. "Op de kaart ziet dat er niet heel extreem uit. Een andere tint bruin betekent echter een groot verschil in de vochttoestand", zegt Mica.
Beregening
Waar de meettechniek beperkt rekening mee houdt is beregenen. Mica: "Dit is zeer lastig te detecteren voor ons. Want, komt de satelliet net over na het beregenen of zitten er enkele uren tussen? Ook is de verdamping hoger na beregenen. De piek in de toplaag is dan snel weg. De resolutie van onze data bedraagt 100x100 meter. Dat klinkt als veel, maar bedenk je dat klimaatwetenschappers data gebruiken met een resolutie van 25x25 kilometer. Onze gegevens zijn dus van een zeer hoge resolutie. In Kenia, waar boeren doorgaans 1 hectare bewerken, wordt het ook toegepast."
Of de bodem verder blijft uitdrogen kan het bedrijf niet zeggen. Ze maken namelijk geen weersverwachtingen. Data over de afgelopen 5-jaar toont dat de situatie in juni iets verbetert, om in juli verder uit te drogen. Dit is gemiddeld genomen de droogste maand, waarna de landkaart weer naar lichtbruin verkleurd en het gehalte bodemvocht toeneemt.
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.