Nieuws Corona
Coronavirus drijft voedselketen tot uiterste
De supermarkten hebben een weekend achter de rug dat alleen vergelijkbaar is met de dagen voor Kerst. Omdat de horeca is gesloten verschuift de komende weken ook een deel van hun omzet naar de supermarkten.
Voedselketen deskundige Jan Willem Grievink uit Apeldoorn schat de extra omzet op €2 miljard. "Het afgelopen weekend is er voor enkelen honderden miljoenen gehamsterd. De omzet van de gesloten horeca komt niet allemaal bij de supermarkten terecht, maar wel voor een deel. Winkels die thuisbezorgen zullen ook gaan profiteren."
Chips populair
Supermarktdeskundige Erik Hemmes uit Hilversum volgde afgelopen weekend het hamstergedrag in supermarkten. "Het beeld was per supermarkt wisselend. Er was sprake van groepsgedrag, de een steekt de ander aan. Naast toiletpapier werd er vooral voedsel gehamsterd. Alles wat houdbaar is. En chips kan de consument blijkbaar ook niet missen."
Hij constateert dat de supermarkten door het hamstergedrag moeite hadden om de bevoorrading op te schalen. "Voor de Kerst houden ze rekening met geleidelijke opschaling. Maar dit zijn ze natuurlijk niet gewend. In de logistiek is er veel vraag naar vrachtwagens."
Beide deskundigen benadrukken net als de regering en het Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL) dat de bevoorrading van de supermarkten 100% zeker is. Grievink: "Misschien niet alles wat de consument precies wenst blijft verkrijgbaar. Maar er is meer dan genoeg eten en drinken voor heel Nederland."
Aardappelen niet aan te slepen
Bij tafelaardappelspecialist Leo de Kock zijn de aardappelen niet aan te slepen. Sinds eind vorige week kampen supermarkten met lege schappen, waardoor het aanpoten is voor de Agrico-dochter. "Over de gehele linie is sprake van een verhoogde vraag", bevestigt salesmanager Mariska Werring. “Door het hamstergedrag van consumenten zijn alle aangelegde voorraden opgebruikt. De tussenschakels – distributiecentra – kampen met een gigantische vraag. Omdat we deel uitmaken van een vitale sector, kan de gehele voedselketen door produceren."
Het bedrijf vraagt zijn personeel om zelf alert te zijn. Dat levert nog geen problemen op, weet Werring. Ook het aanvoeren van aardappelen gaat probleemloos. "We hebben geluk dat veel van onze telers in het noorden van Nederland zitten, en niet in de randstand of gebieden waar veel besmettingen zijn. De aardappelen kunnen gewoon worden opgehaald. We verwachten dat het hamsteren afneemt, waardoor medio komende week de schappen weer helemaal gevuld zijn. Voor de import ligt dat anders. Primeuraardappelen komen uit Israël, Egypte of Malta. Het transport duurt langer, waardoor het product ook langer onderweg is."
Regels van supermarkten
Het CBL benadrukt in een dit weekend gepubliceerde verklaring dat de supermarkten gewoon open blijven zodat consumenten op een normale manier boodschappen kunnen blijven doen. “Koop de hoeveelheden die je normaal ook koopt. Elke Nederlander heeft eten en hygiëneproducten nodig. Houd rekening met elkaar, blijf aardig tegen elkaar en zorg dat anderen ook hun reguliere boodschappen kunnen blijven doen."
Door de normale boodschappenroutine te blijven volgen, is er ook voldoende tijd voor chauffeurs om de supermarkten tijdig opnieuw te bevoorraden en voor de vakkenvullers om de producten in de schappen te leggen.
Op lokaal niveau roepen sommige supermarkten 'met pijn in het hart' consumenten op niet met meerdere personen te gaan winkelen en 1,5 meter afstand te houden. Winkelmandjes worden daarom weggehaald. Bestellingen kunnen niet meer telefonisch geplaatst worden.
Exportafhankelijkheid risico
De Nederlandse land- en tuinbouw loopt volgens voedselketen deskundige Jan Willem Grievink het risico dat er niet alleen op dit moment vraaguitval plaatsvindt, maar ook op langere termijn. "Grofweg twee derde van de Nederlandse voedselproductie gaat de grens over. Door het sluiten van de grenzen, al is het niet voor goederenvervoer, worden bestellingen geannuleerd. Eigen boeren eerst, zou wel eens de gedachtengang kunnen gaan worden op de afzetmarkten."
Geen verandering in afzet merkbaar
Bij Suiker Unie is het vooral bij het hoofdstuk personeel puzzelen. "Waar mogelijk wordt er thuis gewerkt", laat CEO Paul Mesters desgevraagd weten. "Vergaderingen en bijeenkomsten worden waar mogelijk verzet of telefonisch afgehandeld. We zitten nu volop in de raffinage van diksap tot kristalsuiker. Voor de productie kijken we naar mogelijk noodscenario's. De fabrieken in Dinteloord en Hoogkerk hebben inmiddels dezelfde maatregelen getrokken."
Suiker Unie ziet nog geen verhoogde vraag naar suiker, zowel richting de supermarkten als voedselbedrijven. Qua levering zijn er dus geen problemen te bespeuren. Mesters vind het te vroeg om iets te zeggen over de export. "Je ziet dat de logistieke keten verstoord is geraakt. Deels door hamsteracties van consumenten en deels door problemen bij het containertransport. Containers zijn in quarantaine blijven staan, waardoor er minder transport mogelijk was. Daar zien we nu vertraging."
Dit artikel is een co-productie van Erik Colenbrander en Niels van der Boom.
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.