Hoewel de Spoedwet stikstof vanmiddag in de Tweede Kamer is aangenomen, kan de PvdA het kabinet vanwege de stikstofproblematiek laten struikelen. In de Eerste Kamer heeft deze partij een doorslaggevende stem, sinds mei van dit jaar.
Toen verloor de regering namelijk haar meerderheid in de zogenoemde Senaat, maar met de 6 zetels van de PvdA senatoren heeft het kabinet ook in de Eerste Kamer een meerderheid van alle 75 stemmen, 38 om precies te zijn. Dinsdag 17 december is een vergadering over de Spoedwet stikstof gepland. Ook GroenLinks (8 zetels in de Eerste Kamer) zou de regering aan een meerderheid kunnen helpen, maar deze partij is pertinent tegen de Spoedwet. Ook al wordt daarmee de woningbouw vlotgetrokken.
Verrassender is de tegenstem van de PvdA in de Tweede Kamer fractie vanmiddag. Ondanks 3 van de 4 moties die PvdA landbouwwoordvoerder Dick Moorlag indiende, die werden aangenomen. Alleen zijn motie om het afromingspercentage bij handel in fosfaatrechten af te romen van 20% naar 35% haalde geen meerderheid. Maar het kabinet wordt wel geacht werk te maken van structurele middelen voor een aanvullend langjarig pakket aan natuurherstelmaatregelen, met brede steun in de Tweede Kamer.
Ook moet er een aantrekkelijke regeling komen om tijdelijk geen nieuw vee in stallen te laten staan, luidt een andere motie van Moorlach, die brede steun kreeg in de Tweede Kamer. En misschien wel de belangrijkste motie van Moorlag die werd aangenomen: het percentage sociale huurwoningen in bestemmingsplannen moet tenminste 30% bedragen.
SGP en D66 voor
De Spoedwet stikstof heeft namelijk als primaire doel dat de woningbouw weer vlot wordt getrokken. Over de natuurherstel aanpak en de stappen die de industrie en de vliegmaatschappijen moeten gaan zetten wordt eerst het vervolgadvies van de commissie Remkes afgewacht. Het veevoerspoor en de verlaging van de rijsnelheid op de snelwegen volstaat om de bouwwereld zo snel mogelijk weer op gang te helpen.
SGP’er Roelof Bisschop gaf een stemverklaring waarom zijn partij vóór de Spoedwet stikstof stemde. Er is volgens de SGP het nodige aan te sleutelen getuige de serie verbeteringen (amendementen) die Bisschop, deels met succes, indiende. Maar: 'Beter 1 aannemer aan het werk, dan 10 bouwvakkers thuis'.
Ook regeringspartij D66 stemde voor de Spoedwet stikstof, omdat de woningbouw daarmee vlot getrokken wordt. Hoewel landbouwwoordvoerder Tjeerd de Groot gistermiddag tijdens het Tweede Kamer debat over de Spoedwet stikstof niets terug nam van zijn oproep de veestapel te halveren. Bij het stemmen over amendementen en moties steunde regeringspartij D66 een enkele keer de linkse oppositie. Om zo de twijfels die de partij heeft bij de natuurbescherming- en herstel plannen van het kabinet tot nu toe te onderstrepen.
Lot kabinet in handen van PvdA
Het is dan ook niet uitgesloten dat een of meerdere D66 senatoren bij de behandeling van de Spoedwet stikstof in de Eerste Kamer tegenstemmen. Maar de kans dat de senaatsfractie van de 'niet regeringspartij' PvdA dat doet, is natuurlijk veel groter. Zeker nu de Tweede Kamer fractie van de PvdA tegen heeft gestemd. Al is niet precies duidelijk hoe de partij de aangenomen moties van Moorlag waardeert. Deze stemming had namelijk direct na de stemming over het wetsvoorstel als geheel plaats. Ook de fractie van Henk Otten (3 zetels in Eerste Kamer) heeft een sleutelrol bij de stemmingen.
Het is in ieder geval zonneklaar dat de PvdA, samen met de andere linkse oppositie partijen, ernstig betwijfelt of de rechter niet opnieuw een streep gaat halen door de pogingen van de regering om met wetgeving zowel de stikstofuitstoot te verminderen als de natuur te herstellen. Minister Schouten zegt dat dit de 2 eisen zijn waaraan de Spoedwet stikstof moet voldoen, volgens de Raad van State. En ze twijfelt er niet aan dat de wet er aan voldoet. Anders had ze de wet niet ingediend, zei ze gistermiddag bij de behandeling in de Tweede Kamer. In tegenstelling tot de PAS zorgt de wet er ook daadwerkelijk voor dat de stikstofuitstoot op korte termijn daalt. De linkse oppositie denkt daar heel anders over.
Beslissing volgende week?
Volgende week donderdag staat er een nieuw Tweede Kamerdebat gepland over de stikstofproblematiek, waarbij met name het extern salderen aan de orde zal komen. Voor dit onderwerp was gisteren te weinig tijd, aangezien het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit pas gaandeweg het Tweede Kamer debat halverwege de middag de Kamerbrief publiceerde. Dinsdagavond laat bereikte de minister overeenstemming met de provincies. Ze kan echter niet garanderen dat provincies, zoals Friesland, er hun eigen interpretatie op nahouden. De Rijksoverheid kan de provincies immers niet dwingen.
Volgende week dinsdag beslist de Landbouwcommissie van de Eerste Kamer of er dinsdag 18 december daadwerkelijk vergaderd en gestemd wordt over de juridische houdbaarheid van de Spoedwet stikstof, die ernstig betwijfeld wordt. Mogelijk wordt besloten de behandeling uit te stellen tot januari. Als het aan de PVV ligt komt er een andere Noodwet. Hiervoor is echter geen enkele steun. Tot slot nog een opvallend detail: Forum voor Democratie levert tot nu deze week geen bijdrage aan het wetgevingsoverleg en Kamerdebat en schittert door afwezigheid.
Tekst: Erik Colenbrander