Aangeboden door Bayer
Boeren moeten zichzelf uitgraven, niet ingraven
"Zit die tank nou helemaal vol met gif?", of: "Is dat spul wat u spuit niet slecht voor de bijen?" Vrijwel elke akkerbouwer of tuinder heeft weleens met vragen van deze strekking gehad. Wat antwoord je dan?
"Blijf rustig, neem de vragensteller serieus, wees open in je antwoorden en leg op een eenvoudige manier uit wat je doet en waarom je dat doet", zo zeggen Olivier Wegloop en Carla Kivits, communicatietrainers bij Schuttelaar & Partners. Afgelopen voorjaar gaven zij een training aan de deelnemers van de Agricultural Sprayer Academy en spoorden hen aan als partij zichtbaarder te worden in het maatschappelijk debat. "Boeren moeten zich uitgraven, niet ingraven."
Meerwaarde
Wat is de meerwaarde van goede communicatie? Zo eenvoudig de vraag gesteld is, zo allesomvattend is het antwoord. "Alles is communicatie, ook datgene wat je niet zegt of schrijft. Een rommelig erf of modderspoor op de weg zijn óók communicatie. Je zendt er een signaal mee uit. Vooral dát is belangrijk: je bewust zijn van hetgeen je als persoon of als bedrijf uitstraalt", zegt Wegloop.
Behalve communicatietrainer is hij ook mede-oprichter van het concept Kipster (naar eigen zeggen 'de meest dier-, mens- en milieuvriendelijke kippenboerderij ter wereld'). Wegloop is daarom goed thuis in de wereld van de landbouw en voelt de groep goed aan als het om onbegrip, ergernissen en het 'wij-tegen-zij-gevoel' gaat.
Tijdens een kennismakingsrondje, waarin een aantal deelnemers meteen de vervelende ervaringen met (kritische) burgers voor het voetlicht brengt, toont Wegloop zich een actief en welwillend luisteraar. Maar hij benadrukt ook meteen vooral uit de negatieve spiraal weg te blijven en niet telkens te reageren op.
Hij vertelt: "Toen ik met Kipster begon, heb ik contact opgenomen met Wakker Dier, voor collega’s de grootste vijand van de pluimveesector. Ik heb ze niet alleen uitgelegd wat ons concept inhoudt, maar nog meer heb ik mijn geloof en overtuiging daarin proberen over te brengen. Dat heeft gewerkt. Wakker Dier heeft zelfs spotjes gemaakt waarin Kipster als voorbeeld wordt genoemd."
Wegloop raadt de groep daarom aan om zich niet in te graven, maar uit te graven. "Probeer zo min mogelijk in de situatie te komen waarbij je steeds reageert op negatieve berichtgeving. Daarmee win je vrijwel nooit iets. Probeer de agenda te bepalen door proactief en optimistisch over jouw bedrijf of sector te communiceren. Laat zien hoe prachtig die velden in bloei staan of hoe mooi die aardappelen gegroeid zijn. Zoek naar dat positieve gevoel en hou op met zeuren en klagen. Kortom, begin met effectief communiceren."
Collega Kivits haalt als voorbeeld de Nationale Week Zonder Vlees aan, die in maart werd gehouden. "Veel boeren (en hun belangenbehartigers) lieten zich hier vooral kritisch over uit. Het zou veel effectiever zijn geweest om in deze week de plantaardige sector volop in het zonnetje te zetten."
'Verplaats je in die ander'
Om effectief te kunnen communiceren, is het volgens Kivits belangrijk om inzicht te hebben in het beeld dat mensen buiten de sector van de landbouw hebben. "Verplaats je daarvoor in die ander. Hoe zou hij of zij jouw bedrijf zien? En wat zou hij of zij daarvan willen weten? De meesten hoeven niet te weten of je 10 of 20 hectare aardappelen verbouwt. Wat ze wel willen weten is hoe je met de natuur en het landschap om je heen omgaat."
Om de boodschap te versterken, laat ze een reeks foto’s zien van allerlei werkzaamheden in de landbouw. Op 1 van de foto’s is een nieuwe trekker met geavanceerde veldspuit te zien en daaromheen een mooi landschap. "Boeren zien vooral die mooie trekker en spuit, maar mensen buiten de sector zien vooral dat prachtige landschap. Wees je dus bewust van wat je communiceert. De 1 ziet op dezelfde foto iets heel anders dan de ander en heeft daar ook hele andere associaties bij."
Ze benadrukt overigens dat het beeld van de landbouw geen vaststaand gegeven is, maar voortdurend verandert. "Momenteel bepalen NGO’s en de retail in grote mate het beeld van de landbouw. Met (reclame)campagnes weten zij hun ideaalbeeld goed te sturen en krijgen ze tal van discussies op gang (denk maar aan de plofkip en megastal). Boeren zouden hier meer tegenwicht aan kunnen geven door meer dan nu hun passie en vakmanschap voor het voetlicht te brengen. Laat zien wat je doet en vooral waarom je dat doet."
Kivits vervolgt: "Ook zouden boeren (samen met de belangenbehartigers) meer het gedeelde belang met de retail en NGO’s op moeten zoeken. Ofwel: hoe worden we er allemaal beter van? Zelf denk ik dat ieder mens of organisatie veilig, zeker, gezond, betaalbaar voedsel wil. Hier ligt voor een belangrijk deel de sleutel voor meer invloed in het maatschappelijke debat."
Verjaardagen en buurtfeestjes
In de deelnemersgroep wordt Kivit’s conclusie breed gedeeld, zo blijkt na een discussierondje. Echter, er is zeker enige terughoudendheid over de praktische uitvoering. "Het zijn prima ideeën, maar wanneer moeten we dit doen? Ik wil ook tijd overhouden om geld te verdienen", zo verwoordt een van hen het behoorlijk nuchter.
Volgens Wegloop hoeft die communicatie ook niet zo nadrukkelijk te zijn. "Iedereen gaat naar verjaardagen, buurtfeestjes of doet iets binnen een vereniging. Ook daar kun je een bijdrage leveren door positief over je vak te vertellen en uitleggen waarom je bepaalde handelingen uitvoert."
"En als het dan weer uitdraait op een tirade tegen de boeren, wat doe je dan?", vraagt een deelnemer. "Ga er niet in mee. Laat het afsterven. En vertel je eigen verhaal, waarom je het vak zo mooi vind. Enthousiasme is het sterkste wapen dat je hebt", zo besluit hij.
