Hoe houd je tijdens de bewaring van de aardappelen de kilo’s in de kist? ENGIE Refrigeration, specialist in koudetechniek en partner van de Boerenbusiness Gewastour, heeft het antwoord. Met condensdrogen kunnen aardappelen overwinteren met minimaal gewichtsverlies.
In deel 2 van deze tweeluik over deze technologie vertelt ENGIE-projectleider Marcel Bennink hoe dat mogelijk is. Een winter lang de kilo’s in de kist houden. Ga er maar aanstaan. Met conventionele bewaartechnologie ben je als teler afhankelijk van de buitenlucht.
Constante temperaturen
De buitenlucht blijkt de boosdoener. "Wil je de activiteit in de aardappel stopzetten, dan is een constante bewaartemperatuur vereist. Maar de buitenluchttemperatuur wisselt. Te veel warmte zorgt voor condens en vochtverlies en bij kou produceert de aardappel suikers om weer op temperatuur te komen. Koelt de aardappel te ver af en volgt een periode met warm weer, dan kun je niet meer ventileren zonder dat de aardappel weer opwarmt. De producttemperatuur is dus vaak noodgedwongen (te) hoog", vertelt Bennink.
Afhankelijk van het weer verliezen aardappelen in een conventionele opslagruimte tot wel 15% van hun gewicht. Met een warme winter stijgt dat. Daar komt bij dat de onvoorspelbaarheid van het weer toeneemt. Akkerbouwer Jan Goense weet er alles van. ENGIE zorgde ervoor dat zijn bewaarruimte niet meer afhankelijk is van de buitenlucht. "Afgelopen winter was het gemiddeld 10 graden Celsius. Ik was blij dat ik niet meer met buitenlucht hoefde te koelen, dan had ik mijn producten onder mijn neus zien uitdrogen."
Afrekenen met onzekerheden
Met condensdrogen zet ENGIE de buitenlucht buitenspel en rekent het af met onzekerheden. Hierbij worden de aardappelen in een vrijwel afgesloten ruimte bewaard (bij een constante temperatuur en maximale CO2-waarden). Door slechts iets koelere lucht in te blazen, komt de bewaarplaats op de gewenste temperatuur. Omdat CO2 zwaarder is dan lucht, zakt deze naar de bodem. Het systeem houdt de condities in de gaten en trekt de deken van CO2 weg. Hiermee bepalen de condities van de buitenlucht niet langer de kwaliteit van de aardappelen, maar bepalen de aardappelen de condities.
Bennink: "Door de stabiele condities blijven de aardappelen van de beste kwaliteit, met maximaal 3% indroging. Met name biologische producten hebben daar baat bij, omdat ze gevoeliger zijn voor bewaarverliezen. Hoe langer telers de aardappelen kunnen bewaren zonder kwaliteitsverlies, des te groter de kans dat zij ze kunnen verhandelen als de prijs het hoogst is. De kunst is om niet alleen het gewichtsverlies te beperken, maar ook om energiezuinig te koelen. Door het constante en voorspelbare energieverbruik valt de energierekening ook valt veel lager uit."
Toekomstbestendig
Jilles Boer van aardappelbedrijf Boer de Jong deelt zijn ervaring: "Aangezien de ene soort sneller kiemt dan de ander, heb ik 2 koelcellen met diverse temperaturen. De ene koelt op 4,5 graden Celsius, de ander op 6 graden Celsius. Zo blijven al mijn aardappelen op de temperatuur die voor hun soort geschikt is en behouden ze de kwaliteit die ze hebben als ze van het land afkomen. Ze kiemen niet en verliezen geen omvang en gewicht. Daar zit voor mij, samen met de toekomstbestendigheid, de belangrijkste winst van deze installatie."
Meer kilo's
Ook akkerbouwer Eugen Borgmann uit het Duitse Bottrop geniet dankzij het condens-droogsysteem van meer kilo’s na de bewaring. "We hebben minder dan 3% uitdroging gerealiseerd," vertelt hij. "Beschadigde of rotte aardappelen worden in de kist gemummificeerd, waardoor ze de omliggende goede aardappelen niet besmetten."
Borgmann vervolgt: "Dit seizoen hebben wij wel 30% meer verhandelbaar product kunnen verwerken en verhandelen. Door de uitstekende kwaliteit ontvingen wij tot laat in het seizoen een goede prijs voor onze aardappelen. En omdat ze hun vocht behouden en veel steviger blijven, hebben we minder verlies tijdens het schillen van de aardappelen. Vroeger kostte het koelen in een zachte winter veel stroom. Doordat bij mechanisch koelen de temperatuur het hele jaar door constant blijft, zijn de energiekosten fors gedaald."