Waar liggen de grootste mogelijkheden om de aardappelbewaring te verduurzamen? ENGIE Refrigeration, specialist in koudetechniek en partner van de Boerenbusiness Gewastour, somt de kansen op.
Diverse ontwikkelingen vragen om duurzamere methoden van aardappelbewaring. Zo schrijft Europa voor om het gebruik van synthetische koudemiddelen in koelinstallaties terug te dringen en op termijn uit te bannen. Ook stellen de markt en overheid steeds hogere eisen aan duurzame productieprocessen. Dat maakt verduurzaming eerder een regel dan een uitzondering.
1. Start met mechanisch koelen
"ENGIE Refrigeration biedt een nieuwe manier voor duurzaam drogen en bewaren van aardappelen aan: mechanisch koelen, ook wel condensdrogen genoemd. Telers kunnen hiermee de kwaliteit van aardappelen behouden, fors lagere energiekosten realiseren en alle kansen voor verduurzaming benutten", zo vertelt Gert Jan Knippenberg, business development manager bij ENGIE Refrigeration.
De koelinstallatie bestaat uit een mechanisch bewaarsysteem en wordt toegepast in een vrijwel geheel gesloten omgeving. Daar komt dus geen buitenlucht aan te pas, tenzij de condities goed zijn. De verschillende fasen van het bewaarproces (inkoelen, wondhelen, bewaren en opwarmen) zijn volledig geautomatiseerd. De computer meet voortdurend de temperatuur en vochtigheidsgraad in de loods en stelt de koelcapaciteit en het bewaarprogramma af op de koelvraag.
2. Gebruik natuurlijke koudemiddelen
Circa 3% van het totale elektriciteitsverbruik in ons land gaat op aan koeling. De natuurlijke koudemiddelen CO2, ammoniak en propaan helpen om het verbruik te reduceren en bedrijven te verduurzamen. Ze hebben een veel lagere impact op het broeikaseffect (GWP-waarde) dan synthetische koudemiddelen. Doordat het duurzame bewaarsysteem van ENGIE op natuurlijke koudemiddelen draait, leidt dat tot een win-winsituatie voor de teler en het milieu.
Knippenberg: "We zien in de praktijk dat het energieverbruik van de installatie 20% tot 40% lager is dan dat van een installatie met een synthetisch koudemiddel. Dat beperkt de kosten. Mechanisch koelen met natuurlijke koudemiddelen past in een duurzame productieketen. De telers komen hiermee tegemoet aan de Europese wetgeving en stellen bovendien hun productieproces veilig. De uitfasering maakt synthetische koudemiddelen namelijk steeds schaarser en duurder."
3. Zorg voor meer verhandelbare producten
Door een geleidelijke temperatuurdaling bij het inkoelen, een stabiele temperatuur tijdens de opslag van de aardappelen en een constante luchtvochtigheid en CO2-gehalte in de bewaarplaats, blijft de kwaliteit behouden. Dat resulteert in minder dan 3% indroging. Een beschadigde aardappel in een conventionele opslagplaats kan rotten en omliggende producten infecteren.
Het bewaarsysteem van ENGIE mummificeert de beschadigde aardappelen en tast andere producten niet aan. Zo blijven rotnesten uit. Voedselverspilling wordt dan voorkomen en het levert tot wel 30% meer verhandelbaar product op. "Daarnaast zijn de aardappelen langer te bewaren, omdat de kwaliteit behouden blijft. Telers kunnen daardoor beter inspelen op de prijsontwikkelingen in de markt", zegt Knippenberg.
4. Speel in op klimaatveranderingen
"Een droog- en bewaarsysteem dat afhankelijk is van de buitenlucht heeft weinig toekomstperspectief. Klimaatverandering leidt steeds vaker tot onvoorspelbare weersomstandigheden. Vocht en wisselingen in temperatuur en CO2 kunnen de producten aantasten. En daarnaast kunnen lange periodes met warme buitenlucht koelen onmogelijk maken, waardoor de kans op indroging toeneemt. Met mechanische koeling kunnen telers de buitenlucht en alle bijbehorende risico’s elimineren."
5. Minimaliseer het gas- en energieverbruik
Door buitenlucht buiten te sluiten, is ook het gebruik van gaskachels verleden tijd. Want extra verwarmen vanwege een te vochtige lucht is niet meer nodig. Dat minimaliseert de kosten. Bovendien is het mogelijk om de restwarmte uit de installatie te benutten voor andere toepassingen. Een warmtepomp kan deze warmte geschikt maken voor het verwarmen van ruimten, de aardappelwasser of waswater. Ook dat reduceert het energieverbruik, de energiekosten en de CO2-uitstoot.
6. Installeer zonnepanelen
Met de installatie van zonnepanelen kunnen telers alle benodigde energie voor de mechanische koeling zelf opwekken. Knippenberg: "Dat maakt de installatie nóg zuiniger en duurzamer. ENGIE kan in dat geval zorgen voor de levering en installatie van zonnepanelen."
7. Benut fiscale regelingen
Voor het toepassen van duurzame technologieën bestaan interessante subsidies en aantrekkelijke fiscale stimuleringsregelingen. Vooral de Energie-Investeringsaftrek (EIA) biedt perspectief. Telers kunnen wel 54,5% van de investeringskosten van hun fiscale winst aftrekken, bovenop de gebruikelijke afschrijving. Het nettovoordeel kan oplopen tot meer dan 28%, afhankelijk van de rechtsvorm en het belastingpercentage.
8. Benut aantrekkelijke financieringsmogelijkheden
"Bij ENGIE begrijpen we dat banken soms terughoudend zijn bij het financieren van duurzame oplossingen. Daarom reiken we waar nodig de helpende hand en bieden we aantrekkelijke financieringsmogelijkheden. Wij vertrouwen op de waarde die onze technologie heeft (zowel voor het milieu als voor de bedrijfsvoering van aardappeltelers)", aldus Knippenberg.