Het voorstel van de Europese Commissie voor het nieuwe Europese landbouwbeleid valt niet overal in goede aarde. In het voorstel staat onder meer dat rechtstreekse betalingen aan grote bedrijven maximaal €100.000 zullen bedragen. Daarvan kunnen jonge boeren en kleinere bedrijven echter profiteren.
Voor Nederland is bijna €4,4 miljard gereserveerd voor inkomenssteun, een afname van zo’n €400 miljoen (verspreid over 7 jaar). Dat grote bedrijven minder krijgen, treft vooral Oost-Europese bedrijven. Door deze maatregel zullen kleine en middelgrote bedrijven naar verhouding echter meer krijgen. Op het moment krijgt 20% van de boeren in Europa nog 80% van de directe betalingen.
De fondsen voor plattelandsontwikkeling worden ook teruggeschroefd: van €100 miljard naar een kleine €80 miljard. Voor Nederland zou het bedrag teruggaan van ruim €600 miljoen naar €455 miljoen. Daarnaast zullen lidstaten meer vrijheid krijgen om te bepalen waar het geld voor gebruikt wordt.
Om hun prioriteiten en maatregelen te financieren, zullen lidstaten maximaal 15% van hun GLB-toewijzingen kunnen verschuiven van rechtstreekse betalingen via pijler 1 naar plattelandsontwikkeling via pijler 2. Ook zal bij de directe betalingen rekening gehouden worden met de arbeidskosten (die per lidstaat verschillen). Zo wordt verzekerd dat er een eerlijkere verdeling is van de directe betalingen.
Ecoschema's
Daarbij zullen er 'ecoschema’s' gaan komen, waarmee lidstaten de boeren moeten stimuleren om klimaat- en milieuvriendelijk te boeren. Lidstaten moeten daarnaast ten minste 2% van hun toewijzingen voor rechtstreekse betalingen gebruiken, om zodoende jonge landbouwers te helpen bij het opzetten van hun bedrijf.
Voor het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), die van 2021 tot en met 2027 van kracht is, wordt in totaal €365 miljard uitgetrokken. Dat is 5% minder dan in het huidige budget. Het Europees Parlement heeft laten weten een vermindering niet te accepteren.
Probleem voor boeren
Deze voorstellen voor het nieuwe Europese landbouwbeleid vallen echter niet in goede aarde bij het CDA. "De verlaging van het budget geeft grote problemen voor de boeren. Dit ondermijnt de sector en voedselzekerheid van 520 miljoen consumenten in de Europese Unie", aldus Europarlementariër Annie Schreijer-Pierik (CDA).
Het belangrijkste probleem is dat ieder land voortaan aanzienlijke delen van de boerengelden mag gebruiken voor andere doeleinden. "Zo krijgen we onaanvaardbare verschillen tussen de landen. Het maakt dat bijvoorbeeld Nederlandse boeren 30% minder krijgen dan hun Duitse concurrenten, wat de concurrentie niet ten goede komt. Dat kan niet waar zijn. Dit is het einde van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid in de Europese Unie", aldus Schreijer-Pierik.
De VVD vindt dat het voorstel nog steeds gericht is op inkomensondersteuning. Jan Huitema (VVD): "Dat de Commissie minder regels wil opleggen en meer ruimte biedt voor nationaal maatwerk, is een goede zaak. Klimaat- en milieubeleid moeten sturen op resultaat. Dat versterkt de koppositie van de Nederlandse boer, die vooroploopt op het gebied van innovatie en duurzaamheid."
Jonge boeren
De NAJK is wel blij met het feit dat er meer dan ooit rekening gehouden wordt met jonge boeren. Iris Bouwers, bestuurslid bij de NAJK: "Er ligt in de voorstellen een focus op het aantrekken van nieuwe boeren. Dat alleen is echter niet voldoende. Als we het percentage boeren jonger dan 35 jaar willen verhogen, dan zal er ook ingezet moeten worden op opvolgers vanuit de sector."
Het kan niet zo zijn dat mensen van buiten de sector kunnen instromen dankzij ondersteuning, maar er minder geld is voor bedrijfsopvolgers in maatschap", aldus Bouwers. Ook het feit dat er een definitie van 'echte boeren' in het voorstel staat, wordt omarmd. "Grote sommen geld die op bedrijven terechtkomen die geen agrarische producten opleveren, dat mag niet meer voorkomen!"
LTO Nederland is in grote lijn tevreden met de voorstellen. Echter, de belangenbehartiger is ontevreden over het feit dat de Commissie wil korten op het landbouwbudget. ''De Nederlandse grond- en arbeidskosten zijn de hoogste van Europa. Nederlandse boeren zullen de gevolgen van een korting op het budget dus eerder voelen dan hun Europese collega’s.''
Het beleidsvoorstel is hier te vinden.
Foto: Alexandros Michailidis / Shutterstock.com