De handel in ledenleveringsbewijzen (LLB's) van coöperatie Royal Cosun is levendig. Bietentelers tonen onverminderd interesse in mogelijkheden om hun bietenareaal uit te breiden, of te verhandelen. Waar komt die populariteit vandaan?
Het verhandelen van LLB’s vindt grofweg plaats in de periode van november tot en met maart. Vooral rond Kerst hebben handelaren een opleving in de vraag- en aanbodsituatie gezien. Ondertussen is het half maart en is de handel rustig geworden. Zodra het zaaien begint, ligt ook de handel stil, zo is de algemene opvatting.
Veilige gok
Ondanks dat het niet mogelijk is om af te schrijven op LLB’s, zoals dat bij het quotum wel het geval was, blijft het voor telers aantrekkelijk om ze aan te schaffen. De waarde van €5,50 (die Cosun eraan geeft) is geen verkoopprijs, maar een inleg die over een periode van 5 jaar wordt ingehouden op het bietengeld. Stop je met telen, dan krijg je die inleg terug. Het uitbreiden in LLB’s is daarom een veilige 'gok'.
Cosunleden hebben vertrouwen in hun coöperatie. De stijgende bietenprijs van afgelopen jaar bekrachtigt dit. Cosun is goed gewapend tegen het roerige vaarwater waar de internationale suikermarkt zich in bevindt. De ledentoeslag van €14,75 per ton, waarbij zo’n €5 afkomstig is van dochterondernemingen, fungeert als buffer voor een rendabel bietengewas. Een buffer die commerciële Europese suikerverwerkers missen.
Alternatief met laag rendement
Naast het vertrouwen, is ook een gebrek aan alternatieven een grote drijfveer. Zeker bij lage aardappel-, uien en peenprijzen bieden bieten een aantrekkelijk en extensief alternatief. Kijkend naar heel Europa, dan zijn het vooral de lage graanprijzen die de biet steun geven. Wie wil groeien moet flink in de buidel tasten, wat de markt niet belemmerd. Alle partijen die Boerenbusiness sprak zijn het erover eens dat de vraag het aanbod overstijgt.
Handelaren laten weten dat de marktprijzen momenteel tussen de €40 en €50 per LLB liggen. De een neigt naar €45, terwijl de ander met €50 rekent; in alle gevallen fors meer dan de €5,50 waar Cosun ze voor uitgeeft. Rond Kerst steeg de prijs kortstondig naar een hoogtepunt van €55 per LLB. Boven de €50 wordt het lastig(er) om kopers te vinden.
Gebiedsverschuiving
Voor het vrijgekomen aanbod zijn een aantal oorzaken te noemen. Om te beginnen hebben sommige Cosunleden in het verleden meer LLB’s afgenomen dan zij op hun bedrijf kwijt kunnen. Dit met het idee om deze vrij te verhandelen. Door stijgende hectareopbrengsten zaaien telers bewust iets scherper. Het aantal LLB’s 'matcht' dan niet langer met het bouwplan, waarbij het overschot wordt verhandeld of verhuurd.
In Flevoland ontstaat wat aanbod, omdat bedrijven biologisch gaan telen. LLB’s uit Flevoland vallen in regio 5 en 6, waardoor ze landelijk inzetbaar zijn. De algemene opvatting is dat akkerbouwers in het noordoosten en zuidoosten van Nederland het meest kooplustig zijn. Dat onderschrijft ook Gert Sikken, agrarisch directeur van Suiker Unie. De bedrijven in deze 2 regio’s kunnen goed overweg met LLB’s uit Flevoland.
Bedrijven die optreden als tussenpartij zien alleen de landelijke verschuivingen. De meeste LLB’s worden verhandeld tussen buren of telers in de nabije omgeving (overdracht binnen een maatschap daargelaten). Hierbij worden soms creatieve huur- en leaseconstructies toegepast voor degenen geen afstand willen doen van de leverrechten. Een grijs gebied, dat Suiker Unie oogluikend toestaat. De regel blijft dat de eigenaar van de LLB’s aansprakelijk is voor levering. Eerder schreven we al over het nieuwe beleid omtrent 'bietentoerisme'.
Gelijk areaal
Voor 2018 mikt Cosun op een gelijk areaal ten opzichte van vorig seizoen: zo’n 85.000 hectare. De toewijzing per LLB is verlaagd van 112% naar 107%. "Dit betreft fine tuning", aldus Sikken. "De toewijzing is bedoeld als instrument hiervoor. Een toewijzing van 112% was aan de hoge kant. Afgelopen zomer is er reeds 8% extra LLB’s uitgegeven. Netto verwachten we daarom een gelijkblijvend areaal."