Nieuws Verduurzaming
Eerlijke prijs voor de boer bestaat niet
Hoewel er de laatste maanden in de publieke opinie vaak wordt gepleit voor een eerlijke prijs voor de boer, is Jack van der Vorst van Wageningen UR helder: een eerlijke prijs voor de boer bestaat niet. Wel gaat de keten meer toe naar het betalen van de boer voor de maatschappelijke impact die hij met zijn product heeft. Dan is een gelijk speelveld binnen de Europese Unie echter wel handig.
Dit kwam naar voren op het seminar ‘Verliesmodel of verdienmodel’ dat ABN Amro woensdag 29 januari heeft gehouden in Amsterdam. Hier werd gesproken over hoe de lusten en de lasten richting een duurzame voedselproductie eerlijk kunnen worden verdeeld in de keten. Zo’n eerlijke verdeling binnen een keten is ook de enige wijze waarop grote stappen in duurzaamheid kunnen worden gemaakt, zegt Van der Vorst, algemeen directeur van de Social Sciences Group van Wageningen University & Research. “Dat kan alleen in ketens waarin alle partijen krachtig met elkaar samenwerken, maar daar wordt al 20 jaar over gepraat.”
Marktfalen speelt parten
Sowieso een eerlijke prijs voor de boer betalen waardoor hij altijd kostendekkend en bij voorkeur met een marge kan produceren, is volgens Van der Vorst niet mogelijk. Daarvoor is de markt van vraag en aanbod te variabel. Bovendien spelen in dit ‘marktfalen’, zoals hij het omschrijft, ook andere factoren mee binnen een keten zoals marktmacht, onvolledige marktinformatie, emotioneel handelen en transactiekosten. “Daardoor is een eerlijke prijs niet vast te stellen.” Wageningen UR heeft over dit onderwerp ook een presentatie gemaakt.
Duidelijk is wel dat de agrarische sector de maatschappelijke wensen naar een duurzame voedselproductie niet kan vervullen als zij voor deze inspanningen niet wordt beloond. Pierre Berntsen, directeur agrarische zaken bij ABN Amro, geeft aan dat de behoefte onder agrarische ondernemers om te verduurzamen groot is mits hier ook een betrouwbaar verdienmodel tegenover staat. Dat maakt het PlanetProof-project bij FrieslandCampina ook duidelijk, zegt Frans Keurentjes, voorzitter van de coöperatie. “In no-time hadden we 600 melkveebedrijven binnen die nu circa 600 miljoen liter melk leveren op jaarbasis.”
Onderscheidende melkstroom
Het project, inmiddels 1 van de 23 verschillende melkstromen bij FrieslandCampina, loopt volgens Keurentjes goed. PlanetProof heeft er volgens hem aan bijgedragen dat de producten van FrieslandCampina in zijn geheel ook beter worden gewaardeerd in het supermarktschap. Zijn ambitie is dat de gehele melkstroom van FrieslandCampina, naar eigen zeggen zo’n 1,5% van de totale mondiale melkproductie, een onderscheidende meerwaarde krijgt op de markt. “Daar werken we naar toe.”
Keurentjes vraagt zich wel af hoe lang PlanetProof in het huidige concept onderscheidend blijft in de markt. “Hoe lang blijft het effect hebben totdat we weer een nieuwe stap moeten zetten?” Een van de nieuwe stappen kan zijn door uit te gaan van de echte prijs van agrarische producten, zegt Michiel Scholte, directeur van het True Price & Impact Institute. Zijn organisatie berekent de kostprijs van een product, inclusief de kosten van de impact op de omgeving zoals CO2-uitstoot, energie-, water- en landgebruik.
Impact berekenen
Door deze kosten te berekenen, kunnen de partijen in de agrarische keten de maatschappelijke impact beperken om zo ook een betere positie in de markt te genereren. Hij hield de zaal een rekenvoorbeeld voor, waarbij de ‘echte’ prijs van een brood de helft goedkoper is als een bakker biologische tarwe in Nederland koopt in plaats van gangbaar geteeld baktarwe in Frankrijk. De lasten van bijvoorbeeld de CO2-uitstoot, transport en energie liggen dan veel lager. “Dan is een product pas echt duurzaam.”
Ook Leon Mol, directeur Product Safety & Social Compliance bij supermarktketen Ahold Delhaize, verwacht dat de impact van agrarische producten een grotere rol gaat spelen bij de inkoop van supermarkten. “We hebben altijd vooral naar de voedselveiligheid gekeken, oftewel naar de input van de agrarische productie. Maar we gaan meer naar de impact toe.”
Gelijk speelveld hangijzer
Een heet hangijzer blijft echter het gelijke speelveld binnen de Europese Unie. Alle sprekers op het seminar geven aan dat het verduurzamen van de agrarische productie pas echt naar een hoger niveau kan worden getild als alle Europese lidstaten hierover afspraken maken. Want niet alleen gaat slechts 20% van de agrarische producten naar de Nederlandse retail, ‘goedkope’ import vanuit het buitenland maakt verduurzaming lastiger. Voor deze taaie opdracht in de handelspolitiek diende zich evenwel geen panklare oplossing aan.
Eric de Lijster
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.