Uienareaal daalt niét het hardst in Zeeland dit jaar

In het kort

• Het areaal zaaiuien in Nederland neemt 8% af
• Met 19% toont Noord-Holland de grootste procentuele daling
• In Zeeland neemt het uienareaal 868 hectare af
• Er zijn meer rode uien gezaaid
• Bij een gemiddelde opbrengst, komt de oogst op 1,74 miljoen ton

Het CBS publiceerde afgelopen donderdag de voorlopige areaalcijfers voor 2022. Daarbij baseert het zich op de gegevens uit de Gecombineerde Opgave, die iedere agrarische ondernemer jaarlijks moet invullen voor het GLB. De statistiekdienst komt op 36.515 hectare uien uit, waarvan 27.318 hectare zaaiuien. In totaal neemt de teelt voor dit seizoen met bijna 8% af.

8% minder zaaiuien, 5% minder plantuien
Ook BoerenBunder gebruikt deze data om per provincie en zelfs per perceel te tonen wat waar wordt verbouwd en hoeveel. Zij ramen het areaal ietsje groter, maar tekenen voor zaaiuien eveneens een min van 8%. De teelt van plantuien krimpt op basis van deze cijfers met 5% ten opzichte van 2021.

De grootste daling in hectares is opnieuw toe te schrijven aan de provincie Zeeland. Het areaal zaaiuien komt neer op 3.533 hectare, goed voor 14% minder oppervlakte (586 hectare). De plantuienteelt bedraagt 2.607 hectare. Dat is 10% minder dan in 2021 het geval was. De dalende trend is sinds 2018 merkbaar en blijft doorzetten. Voor veel telers was 2021 een beter jaar dan in 2020, maar het ontbrak aan hoge marktprijzen. De meerjarige gemiddelde opbrengst blijft laag en ook de kwaliteit is een punt van zorg. Aanvankelijk kozen meer telers voor plantuien, maar deze markt is inmiddels volledig verzadigd. Dat werd ook in de zomer van 2021 weer pijnlijk duidelijk.

Noord-Holland toont grootste daling
Procentueel gezien daalt de teelt in Noord-Holland nog sneller. Daar zijn dit jaar 19% minder uien gezaaid. Het areaal bevindt zich nog net boven de 1.000 hectare. Het areaal plantuien groeit wel 3%. Sinds 2018 is de teelt hier bezig aan een opmars. Vooral voor de industriële verwerking en niet zozeer voor de vroege exportmarkt.

Voor het eerst sinds 2012 neemt het areaal uien in Drenthe af. Met goed 1.900 hectare kent de zaaiuienteelt nog wel de op één na grootste oppervlakte, na vorig jaar. Met 15% daling (327 hectare) is de daling significant te noemen. Gelukszoekers die vorig jaar zijn ingestapt, hebben dit seizoen wellicht toch geminderd en gekozen voor een ander gewas, zoals granen. Het areaal plantuien is wel 8% toegenomen.

Minder uien in Groningen
De daling is in Groningen met 16% nog iets groter, maar in hectares is deze met zo'n 100 hectare kleine dan in provincie Drenthe. Het plantuienareaal neemt met een kwart toe, maar het bedraagt slechts 110 hectare. In Overijssel nam het areaal zaaiuien 5% af tot 533 hectare.

Flevoland blijft verreweg de grootste uienprovincie van ons land met 9.024 hectare zaaiuien en 545 hectare plantuien (+14%). De afname bij zaaiuien bedraagt 4%. Dat is goed voor 381 hectare en daarmee kent deze provincie de op twee na grootste daling. Na Zeeland is alleen in Noord-Brabant de daling nog groter met 424 hectare. Goed voor 12% minder zaaiuien. Ook het plantuienareaal nam 4% af. In Zuid-Holland, de nummer drie qua totale uienteelt, zijn 9% minder zaaiuien en 7% minder plantuien op te tekenen. Daarmee blijft de teelt relatief stabiel.

Meer rode uien
De zogenoemde BRP-data die het CBS en BoerenBunder gebruiken maakt geen onderscheidt tussen gele en rode zaaiuien. Jaap Jonker, van uienzaadbedrijf De Groot & Slot, is er van overtuigd dat het areaal rode uien opnieuw is toegenomen. "Er zijn slechts twee zaadbedrijven die rode uienrassen verkopen. Wij hebben meer rode rassen verkocht en dat geldt wat ik hoor ook voor concurrent Hoza. Onze zaadverkoop is heel licht gedaald, maar we hebben fors meer geprimed zaad verkocht. 45% ten opzichte van 30% vorig jaar. Van dit zaad zaai je minder eenheden, waardoor onder aan de streep ons marktaandeel is toegenomen. In deze krimpende markt zijn we daar heel blij mee."

"Sowieso zie je een trend dat telers minder eenheden zaaien", meent Jonker. "Grove uien laten zich de laatste jaren beter betalen dan een fijnere sortering. In Noord-Nederland wordt meestal nog wel aangehouden aan 3,8 eenheden per hectare, maar meer in het zuiden zaaien telers steeds vaker 3,5 eenheden." Het areaal dat dit voorjaar is overgezaaid, schat Jonker op enkele honderden hectares. Niet eens zoveel minder dan vorig jaar, toen er ook sprake was van behoorlijke uitval. "Percelen met een 10 komen we dit jaar niet tegen en met een rapportcijfer 9 of 8 ook nauwelijks. De opkomst was problematisch na de zware regenval. Door korstvorming bleef het plantaantal achter. Bij telers die zeer vroeg hebben kunnen zaaien zien we in de regel dit jaar de beste resultaten."

Wat doet de opbrengst?
Het is nog erg vroeg om harde uitspraken te doen over de opbrengst. Rekenen we met het vijfjarig gemiddelde van 47,91 ton bruto per hectare dan komt de totale zaaiuienproductie uit op 1,749 miljoen ton uien. Dat is 178.000 ton meer dan vorig jaar werd gerooid en 408.000 ton dan het vijfjarig gemiddelde. Of oogst 2021 wordt overtroffen is maar sterk de vraag gezien de stand van veel gewassen. Vooral in Midden- en Noord-Nederland is die verre van goed. Daarbij merken telers op dat er weinig loof op de uien staat. De komende zes tot acht weken moet het gebeuren. Het totaal areaal blijft ondanks de daling relatief hoog, waardoor een bovengemiddeld volume zeer waarschijnlijk wel behaald kan worden.