Brexit is er nog en impact is ongehinderd groot

Op jaarbasis gaan er zo'n 50.000 vrachtwagens met Nederlandse producten richting het Verenigd Koninkrijk. Daaronder ook veel groente en fruit, want het eiland is verre van zelfvoorzienend. Op een korte termijn komt daar ook geen verandering in. Bij een grens die abrupt sluit voor vrachtverkeer zijn de gevolgen dan ook immens.

Exportbestemming nummer 1
Van oogstjaar 2019 werd in totaal 95.132 ton uien vanuit Nederland naar het Verenigd Koninkrijk verscheept. Geen enkele andere Europese bestemming kan daar aan tippen. Het belang voor de uiensector is daarmee zeer groot. Haperingen aan de grens kunnen zand in de exportmotor strooien, afgezien nog van importheffingen. Het exportniveau ligt overigens wel op een lager niveau dan in de 3 jaren daarvoor. Toen kwam hij niet onder de 100.000 ton. Absoluut hoogtepunt is 2016. Toen ging bijna 144.000 ton Nederlandse uien de Britse grens over.

Het land is ieder jaar een zeer stabiele afnemer en doet ook voor oogstjaar 2020 alweer goed mee. In de eerste 3 weken van het nieuwe seizoen gaat het VK zelfs aan kop met 4.188 ton uien.

Knelpunt Dover
Grootste vrees nu is het logistiek knelpunt. Bijna alle goederen worden namelijk via Dover het land ingevoerd. Zogenoemde 'green lanes' moeten vrachtverkeer met groente en fruit prioriteit geven. Echter, toen de brexit afgelopen voorjaar uitbleef werden ook deze plannen weer opgeborgen. Deze plannen – Operatie Brock genaamd – worden nu weer van stal gehaald omdat het toch wel eens noodzaak kan worden.

Eerste minister Boris Johnson wind, coronacrisis of niet, er geen doekjes om. Op 1 januari 2021 treedt het land uit de Europese Unie. Tegelijk hebben de Britten en de Europese Unie nergens een consensus over bereikt. De vrees op een keiharde brexit is daarmee zeker reëel. De onderhandelingen gaan ondertussen wel door, tot 2 oktober. Nog 3 onderhandelingsrondes staan op de agenda. De EU legt de brexit-deadline zelfs op eind oktober, om voldoende tijd te hebben zodat eventuele afspraken tijdig uitgewerkt kunnen worden. Op 17 augustus staan de volgende onderhandelingen gepland.

Belemmeringen in 2021
Wat betekent dit voor de uiensector? In ieder geval een extra onzekere factor in een bijzonder seizoen. Bijzonder qua groeiseizoen, dankzij de coronacrisis en dus de sluimerende brexit. Ondanks dat het uittreden, zeker in combinatie met corona, tot een economische malaise kan zorgen, nemen de Britten vast en zeker gewoon uien af. De schappen moeten immers gevuld blijven en alternatieven zijn er niet.

Wellicht dat Operatie Brock de logistieke uitdagingen deels het hoofd kan bieden. Het plan is om de snelwegen rond Dover op te delen, zodat vrachtwagens gemakkelijker af en aan kunnen rijden. Minister Michael Gove, die in het verleden de landbouwpost bekleedde en nu verantwoordelijk is voor kabinetszaken, trekt €790 miljoen uit om de grenzen klaar te maken voor brexit. Het grootste gedeelte - €500 miljoen – gaat naar Dover en omgeving, zodat het vrachtverkeer ongehinderd door kan gaan. Een soepel werkende grenscontrole is echter niet op korte termijn. Voor 2021 moet dus rekening worden gehouden met een logistieke bottleneck, die de uienexport dwars kan zitten.