De peentelers in België hebben een zwaar jaar. Niet alleen het droge voorjaar en de hitte spelen de opbrengst parten, maar ook bladluis is dit jaar een groot probleem. En dat er dit jaar geen zaadcoating met Cruiser plaats mocht vinden, helpt daar niet bij. Hoe is de situatie nu en wat zijn de verwachtingen voor komende periode?
De telers die hun peen voor half april gezaaid hebben, spreken over een goede opkomst. Maar, zij ervaren dit jaar wel extreem veel problemen met bladluizen en de virussen die zij overdragen. "Dit zorgt ervoor dat de peen niet goed uitgegroeid is, van wat mindere kwaliteit is en een flink lagere opbrengst tot gevolg heeft", zo laat Dirk Vanparys, salesmanager Bejo Zaden België, weten. Ook voor de vroege zaai van C-/D-peen is dit een probleem. "De standdichtheid is goed, maar telers zien veel virusschade."
Bij de hoofdoogst van de B-peen en C-/D-peen is juist het tegenovergestelde zichtbaar. Telers die vanaf de tweede helft van april tot eind juni B-peen of C-/D-peen hebben gezaaid, kregen te maken met droge en schrale omstandigheden. Hierdoor is de opkomst in veel gevallen slecht, traag en onregelmatig. "In sommige gevallen is het zelfs noodzakelijk geweest om percelen over te zaaien. Dit gebeurde overigens niet alleen met peen, maar soms ook met maïs of bonen." Toch is het merendeel van de percelen met een mindere opkomst blijven staan. Dit omdat telers geen extra kosten wilden maken of omdat er een watercaptatieverbod was.
Verbod op Cruiser is aderlating
"Over het algemeen kunnen we stellen dat het gewas zich door de droge, schrale wind traag ontwikkeld heeft. En een bijkomend probleem hiervan is dat onkruidbestrijding lastig is, omdat bodemmiddelen vocht nodig hebben voor een goede werking." Volgens Vanparys waren op dit gebied vooral aardappelopslag en zwarte nachtschade een groot probleem. "Met allerlei onkruidbestrijdingscocktails is door Belgische telers toch nog gepoogd hier soelaas in te bieden, maar dit heeft ook grote remmingen als gevolg gehad."
Hoewel de meesten het jaar 2020 zullen herinneren als het jaar van het coronavirus, is het zeker voor telers van vroege peen ook het jaar van de virussen, zoals roodbladigheidsvirus, Carrot mottle virus en Pastinakengeelvlekvirus. Het verbod op zaadcoating met Cruiser is voor Belgische telers dan ook een serieuze aderlating, vooral in de strijd tegen bladluizen. "Zeker wanneer we te maken hebben met een droog voorjaar, zoals dit jaar het geval is, zie je dat virussen die overgedragen worden door bladluizen ongenadig hard toeslaan."
Daarnaast was Cruiser zeer effectief tegen de eerste generatie wortelvlieg. Nu deze bescherming is weggevallen, moet er met gewasbespuitingen gereageerd worden. "Gelukkig was de druk van de wortelvlieg dit jaar beheersbaar en ook van uitval door andere insecten is niet echt sprake geweest."
Beregening is een probleem
De hitte die voorspeld is voor de komende dagen, levert voor de meeste Belgische telers hoofdbrekens op. Dit omdat slechts een klein deel van de telers (zo'n 15%) de mogelijkheid heeft om te beregenen. "Bij deze telers zal de schade wellicht meevallen, omdat een beregend en voldoende vochtig gewas nog kan verdampen en zo voor afkoeling kan zorgen", licht Vanparys toe. Echter, de meeste telers in België hebben deze luxe niet. Zij hebben geen eigen water en het is lastig om een vergunning te krijgen. "In België is de hitte en droogte dus zeker een groter probleem dan in Nederland of Duitsland."
Op de percelen waar het nu al zeer droog is en de zon voor hoge temperaturen zorgt, wordt verwacht dat het gewas zal bezwijken onder temperaturen boven de 30 graden Celsius. "Het loof wordt slap en het gewas wordt gevoeliger voor meeldauw. Mocht het later nog gaan regenen, dan moet de peen eerst opnieuw haarwortels maken, vervolgens nieuw loof creëren en daarna kan de peen pas weer gaan groeien. De meeste telers in België houden hun hart dan ook vast."
Effect op de prijzen
Zowel het coronavirus als de lagere opbrengst zorgt voor een prijsopdrijvend effect. In de markt voor verse peen is duidelijk zichtbaar dat de opbrengsten matig zijn, maar dat de vraag wel goed is. Veel gezinnen blijven thuis in de vakantie en koken meer zelf. "Het is dus niet verrassend dat de prijs van vroege peen momenteel redelijk hoog noteert: €0,30 per kilo", vertelt Vanparys. In België wordt de hoofdoogst van B-peen meestal vastgelegd op contract. Die prijzen liggen om en nabij de €0,09 per kilo voor de versmarkt.
Bij de diepvriesindustrie worden zowel schijvenpeen (€0,062 per kilo) als C-/D-peen (€0,055 per kilo voor type Flakkee) uitsluitend op contract geteeld. "Toch horen we wel dat de verkoop en export van diepgevroren product matig is, terwijl in het begin van de coronacrisis nog een hausse was in de verkoop richting de retail." Maar het is vooral de afzet richting de foodservice (zoals horeca en grootkeukens) die het zwaar te verduren heeft. "Doordat veel evenementen zijn afgeblazen, krijgt deze belangrijke afzetmarkt voor diepvriespeen flinke klappen. De verwachting is dan ook dat er meer product op voorraad zal blijven en er minder diepgevroren product nodig zal zijn."
Of de lagere opbrengst van peen in België door de weersomstandigheden en de mindere vraag naar diepvriesproduct in evenwicht kunnen blijven, is nog een grote vraag. "Al zal dit voor geen enkele partij in de keten als meevaller worden gezien."