De top van de uienoogst is er inmiddels vanaf

Een ronde door Zuid-Holland maakt in één klap duidelijk waar het dit seizoen op staat: de verschillen in gewasstand zijn groot. Mooie uienpercelen waar het gewas goed groeit, worden afgewisseld met blokken waar de stand uiterst dun is. En dan nog alles wat daar tussenin in zit. Een beeld dat Jaap Jonker van uienzadenleverancier De Groot en Slot kan beamen. "Dat wisselende beeld zien we eigenlijk door het hele land heen."

Daarbij zijn er volgens hem incidenteel hele goede blokken te zien, met name in Drenthe en de Noordoostpolder. Echter, op veel percelen is de matige opkomst van dit voorjaar terug te zien. "Er is daarbij sprake van een duidelijke tweewassigheid of zelfs driewassigheid. Er zijn relatief veel uien pas later gaan kiemen. Dat gaan we terugzien tot het einde van het seizoen. Hetzelfde geldt voor de mindere gewasstand."

Eerste fusariumgevallen
Door het droge voorjaar hebben akkerbouwers de beregeningshaspel veelvuldig tevoorschijn moeten halen. Daarbij is het altijd kiezen tussen 2 kwaden: het gewas staat te verdrogen of je loopt een verhoogd risico op bodemgebonden ziekten. De eerste gevallen van fusarium openbaren zich nu dan ook, merkt Jonker op.  Dat gebeurt in alle teeltregio's.

Daarnaast zorgt de uienvlieg voor wegval van planten. "Dat is vooral te zien in de Noordoostpolder met plotseling happen uit een blok. In het zuiden en oosten van Flevoland is de uienmineervlieg dit jaar een relatief veel voorkomend probleem. Door de larven ontstaan er gangetjes in het gewas. Dat gebeurde al in een vroeg stadium met wegval als gevolg." Daarbij is de stand van het gewas medebepalend voor de omvang van de schade. Uien met 2 of 3 pijpen zijn vanzelfsprekend kwetsbaarder dan uien met 5 of 6 pijpen. 

Zeeland zwaar getroffen
En die dunne gewasstand is dit jaar geen uitzondering. Met name het zuiden van Zeeland is zwaar getroffen, omdat beregening niet of nauwelijks een optie is. "Daar zijn inmiddels zelfs percelen uitgereden", weet Jonker. Volgens hem een te begrijpen keuze van telers. "Als je nu 2 pijpjes op je uiengewas hebt staan, kun je  beter kiezen voor de korte pijn in plaats van verdere teeltkosten maken. Zeker als er maar 30 tot 40 planten per vierkante meter staan, waar 80 tot 90 normaal is."

Ook zijn er volgens Jonker telers die nog zaad hadden staan, maar dit niet hebben gezaaid. "Samen met de reeds uitgereden uien, gaat om zo'n 500 hectare." Op termijn verwacht hij dat in Zeeland een verschuiving zal ontstaan van zaaiuien naar plantuien.

Weer nu bepalend
Voor de oogst 2020 geldt wel dat de uien die nu op het veld staan, doorgaans meer ruimte hebben om te groeien. Dat kan voor meer kilo's zorgen, maar alles hangt af van de weersomstandigheden in de komende maanden. Als het huidige weer, met af en toe een (flinke) regenbui, aanhoudt, dan kan het nog een prima oogst worden. Volgt er in de belangrijkste groeimaanden juli en augustus opnieuw een droge periode, dan zal het tegenvallen. Bovendien bestaat het gevaar van omvallen, omdat veel uien door het beregenen een oppervlakkig wortelgestel hebben.

Het beeld in omliggende landen is volgens Jonker niet heel veel anders dan in Nederland. Al lijkt het uiengewas in Engeland en Duitsland na een droge periode inmiddels redelijk goed te groeien. Telers in België daarentegen kampen wel met een tekort aan water. De enige conclusie die vooralsnog getrokken kan worden, is dat een topoogst is uitgesloten. Volgt er komende maanden wel of geen groeizaam weer? Dat is de hamvraag.