Dik 5.000 hectare uien nog op het land

Het is lastig om een exact cijfer te geven voor wat betreft het percentage dat nog niet binnen is gereden. Je kunt de gebieden immers niet met een schaartje knippen. Als uitgangspunt heeft Boerenbusiness het areaal van zaaiuien genomen dat is opgegeven bij de Gecombineerde opgave. Die is geconstateerd op 27.567 hectare. Voor de verdeling per provincie hebben we gebruik gemaakt van de applicatie Boer & Bunder.

Regioverschillen
Alle cijfers laten zich niet eenvoudig in provinciale grenzen kaderen. Zo is het Groningse Oldambt nagenoeg leeg en moet in de Veenkoloniën nog genoeg gebeuren. Dit geldt eveneens voor de regio het Hogeland, aan de Waddenkust. In absolute cijfers moet in Flevoland het meeste gebeuren. Onze schatting komt uit op 15% van de oppervlakte, wat goed is voor zo'n 1.400 hectare.

Het overgrote deel hiervan ligt in de Noordoostpolder. Hier moet nog een heel deel gerooid worden. Hoe de verhouding geel en rood is, kunnen we niet inzichtelijk maken, omdat de officiële cijfers dit niet bijhouden. Gaan we uit van een areaal van 4.000 hectare rode uien in Nederland, dan zou het landelijk om 700 hectare rood gaan dat nog niet binnen is. Landelijk komt het percentage geel op 18%, goed voor ruim 5.000 hectare.

Limburg meeste te rooien
In het zuiden van Limburg staan de meeste uien vast. Door droogte kon daar eerder niet worden gerooid. Afgelopen week is slechts mondjesmaat wat gebeurd in die regio. Met 70% niet-geoogst ligt het percentage in die regio het hoogst. Op de zandgronden in Noord-Limburg zijn de uien wel weg.

De hoeveelheid uien die in het zuidwesten nog op het land ligt, is klein. Alleen in Noord-Brabant zou het om meer dan 100 hectare gaan. Zuid-Holland en Zeeland hebben nagenoeg alles achter de planken. In Noord-Holland, en nog verder noordelijk in Friesland, moet nog wel serieus wat gebeuren.

Niet de eerste keer
Het is niet voor het eerst dat nog zoveel uien op het land liggen. In 2015 liep de oogst half september flinke vertraging op door regen. Uiteindelijk werden toen pas eind oktober de laatste uien opgeladen, al was dit wel onder zeer mooie omstandigheden. In 2010 was dat lastiger. Toen werden zelfs met vorst met een omgebouwde bietenlader uien opgeladen. Een extreem nat najaar maakte het toen bijna onmogelijk de uien binnen te krijgen.

Ervaring uit het verleden leert dat uien die lang liggen, niet waardeloos zijn. "Het is zaak ze goed droog te stoken en niet te snel te stoppen met ventileren", aldus Jaap Jonker van De Groot & Slot. "Ga niet na 3 weken afbouwen of stoppen als het RV-gehalte zakt. Zijn de uien niet volledig droog, dan neemt het risico op watervellen toe." Een goed droog product verliest bij afleveren zijn 'landvel', waardoor de kleur er beter uit komt te zien. Toch is het goudgele er wel van af na weken in het zwad.

Extra risico
"Percelen waar al iets in zit (qua bacterie), lopen extra risico bij een lange veldperiode", zo vult Kees Jacobs van Syngenta aan. "Later in het verkoopseizoen telt de kleur mee bij kopers uit Azië en Zuid-Amerika. De mooie goudgele ui is dan in het voordeel." Ook op korte termijn toont de uienprijs inmiddels wat beweging.

Bij een lange veldperiode kan hergroei optreden. Er komt een spruit op of de wortels groeien. "Krijg je ze goed en droog binnen, dan gaat de ui terug in ruste", zo weet Jonker uit ervaring. "De praktijk heeft aangetoond dat zelfs dit product 8 maanden is te bewaren. De kiemrust is niet direct doorbroken. Percelen met veel hergroei krijgen de industrie als bestemming. Is de MH-bespuiting goed gelukt, dan heeft de lange veldperiode hierop geen invloed."

Tijdig oogsten?
De zaadleveranciers benadrukken nog eens het voordeel van tijdig rooien. Ook dit jaar verkozen veel telers te wachten om de laatste kilo’s mee te pakken. Laat in september waren veel percelen nog groen. Jonker begrijpt dat het rendement van de teelt hoofdzakelijk uit de kilo’s komt, maar een goede kwaliteit is evenzo belangrijk. De teler raakt in een spagaat. Jacobs relativeert de telerkeuze: "Soms is door redenen later gezaaid, waardoor ook je oogstmoment later is. Zijn de uien met een herbicidebespuiting gepest, dan verlaat het gewas ook. Toch zie je steeds meer de keuze voor late rassen op grond die zich daar niet altijd voor leent. Een situatie als deze ligt dan op de loer."

De vraag die alle uientelers hebben, is: wanneer verbetert het weer? Deze week lijkt verloren en de hoop is nu gevestigd op de week daarop. De weerberichten zijn echter wispelturig en ze veranderen regelmatig. Grote hoeveelheden neerslag worden niet verwacht, maar van veel zon is ook geen sprake. De uientelers met product op het land moeten dus geduld hebben.