Zo staan de uien: van zeer goed tot zeer slecht

Van de 7 uienpercelen in de Boerenbusiness Gewastour had 1 deelnemer in Zeewolde behoorlijke schade door de hagel. Volgens zaadleveranciers is lokaal in Nederland hagel gevallen; in Zuidelijk Flevoland en de Noordoostpolder, maar ook in Zuid-Holland. Aangezien de hagel extreem lokaal is gevallen, zijn de verschillen groot.

Hagelschade
Wat de schade exact is, valt lastig te zeggen. De Groot & Slot monitort een tiental getroffen percelen. Er hebben planttellingen plaatsgevonden en na 1 week wordt opnieuw geteld. Als het vlagblad volledig is weggeslagen, kan de plant wegvallen: zeker wanneer het wortelgestel niet voldoende is ontwikkeld (geen driepoot) en in het geval waarbij de eerste pijp nog niet is aangemaakt.

Jim Hoogzand van zaadhuis Hoza uit Oudenhoorn ziet als voordeel dat er niet veel regen is gevallen: "De grond is na het zaaien niet dichtgeslagen. Ik denk dat 75% tot 80% van de verhagelde uienplantjes weer terugkomt op een perceel. De nachtvorst van de afgelopen dagen heeft in de zaaiuien geen schade aangericht. In de overwinteringsplantuien zorgt dit mogelijk voor schieters, maar dat is nu niet te zeggen."

Stuifschade
Een ander punt van zorg is stuifschade, als gevolg van de harde wind die lange tijd woei. Daarom zijn er enkele honderden hectares suikerbieten overgezaaid, hoofdzakelijk in het noordoosten van het land. De bedrijven met wie Boerenbusiness sprak, kennen geen grote problemen. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat bij de uien op stuifgevoelige gronden vaak preventief een stuifdek met drijfmest of papierpulp wordt aangebracht.

Kees Jacobs van Syngenta ziet in de provincie Zuid-Holland soms op de zandkoppen stuifschade. De bonte percelen lopen zo lichte averij op. Een enkel uienperceel is landelijk overgezaaid door verslemping, met name op de noordoostelijke kleigrond was dit een probleem en treed zuurstofgebrek op.

Tweewassigheid
Een wisselende opkomst, die in twee-, drie- of vierwassigheid resulteert, is iets dat alle zaadbedrijven benoemen. Een gedeelte van het zaad lag na het zaaien droog en kiemde pas toen het eind april begon te regenen. Door de trage groei zijn deze plantjes nog maar net op weg. Jacobs beoordeelt de situatie positiever dan vorig jaar: "Toen telde ik een range van 300.000 tot 1 miljoen planten per hectare. Nu zijn dat er 700.000 tot 1 miljoen. Over het algemeen is ook dunner gezaaid, in de hoop grovere uien te verkrijgen."

Trips en droogte
Tijdens een eigen beoordelingsronde langs de percelen plantuien komen medewerkers van De Groot & Slot trips tegen. Soms worden de insecten niet gevonden, maar is er wel zuigschade waarneembaar. Voor sommige percelen begint het erg droog te worden; zeker percelen die laat geplant zijn. De overwinteringsuien staat er bijna overal goed op. Extreem vroege blokken zijn al fors aan de maat, met bollen tot 50 millimeter.

"Normaal leveren we van het ras Troy voor 50% in het najaar af en 50% in het voorjaar. Dit jaar is die verhouding 70% om 30%", zo licht Jaap Jonker van De Groot & Slot toe. "Die 30% is in februari afgeroepen en op tijd de grond in gegaan. Aanvankelijk leek er krapte in het uitgangsmateriaal te zijn. De hoge prijzen schrikten echter buitenlandse kopers af, waardoor er in Nederland meer afgezet kon worden."

Areaal onveranderd omhoog
De prognose voor het uienareaal van dit jaar maakte begin april een onverwachte wending. Na berichten over een lichte daling, ingegeven via de beslissing van Zeeuwse telers, bleek het aantal bestellingen vlak voor de zaai toch los te komen. Alle leveranciers hebben nog laat zaad verkocht. Telers vonden hernieuwde interesse in de markt. Zaadbedrijven rekenen daarom nog steeds met ruim 26.000 hectare zaaiuien, wat een groei van 3% tot 4% is. Ook wordt al beperkt zaad verkocht voor uitzaai in 2020.

De toelating van IC-zaadcoating met Mundial liep op maandag 1 april af. Reeds gecoat zaad mag komend jaar wel worden gezaaid. Daar spelen de leveranciers handig op in, al moet het financieel wel passen om voor 2 jaar zaaizaad te kopen. Volgens de bedrijven gaat het echter om 2% van het totaal aantal zaadverkopen.

Oogst half juni
Vooral de vroeg geplante percelen overwinterings- en voorjaarsplantuien stevenen af op een zeer vroege oogst. Blijft het echter tussen nu en 1 juli droog, dan heeft dit grote invloed op de opbrengst. Naast de extreem late start, viel in mei veel neerslag. Dat kostte ook opbrengst. Dit jaar worden al zaken gedaan voor rooien op 20 juni. Die oogstdatum ligt gelijk aan de start vorig jaar.