Kan Spanje de markt voor grove uien bedienen?

De uienteelt in Spanje zit verspreidt door heel het land. Van de Middellandse zeekust tot het uiterste noordoosten. Naast vroege (niet houdbare) en middelvroege en late rassen (6 maanden houdbaar) wordt een enorme diversiteit aan soorten geteeld. Naast geel en rood ook wit, roze, zoet, lente ui, sjalotten en knoflook.

Uienoogst niet afgerond
De uienoogst is van het zuiden naar Noord-Spanje opgeschoven. De teelt loopt daar parallel aan Nederland. Half oktober liggen nog veel uien op het land in de regio Castilië en León. Het areaal in de regio bedraagt zo’n 1.700 hectare, op een totaal van 14.000 hectare aan middelvroege en late uien in Spanje. Stormen met veel regen en hagel hebben er dit seizoen voor gezorgd dat van een neerslagtekort geen sprake is. De opbrengst komt daardoor naar verwachting iets lager uit. Het weer speelt ook de oogst parten.

Vanaf begin september heeft het lokaal veel geregend. Ook oktober verloopt nat, waardoor uien nog gerooid of opgeladen zijn. Uien die te lang in het zwad liggen worden zacht en nemen af in kwaliteit, zo laat een insider weten die momenteel door Castilië en León reist. "Het plan is de uien op te laden en handmatig de harde uien uit te sorteren", zegt hij. "Die kunnen nog naar de schillerij, waarvoor €20 per 100 kilo wordt betaald. De uien worden gesorteerd in big bags geleverd.”

(Tekst gaat verder onder foto)

Door het moeizame oogstseizoen zijn de prijzen flink toegenomen. Half september lag de prijs voor uientelers nog tussen de €18 en €20 per 100 kilo. De op handen zijnde oogst drukte toen het prijsniveau. Inmiddels wordt voor goede grove en droge partijen tot €45 per 100 kilo betaald, meldt een teler in Medina del Campo, ten noorden van Madrid.

Exportvolume
Hoeveel uien uiteindelijk beschikbaar zijn voor export hangt af van meerdere factoren. Grofweg 60% tot 70% van alle uien wordt voor eigen productie en verwerking gebruikt. De rest gaat weg voor export. Voornamelijk naar andere Europese landen, maar ook Brazilië waar de Nederlandse en Spaanse uien elkaar beconcurreren.

In de exportranglijst voor 2017, gerangschikt naar exportwaarde, staat Nederland met $546,6 miljoen dollar op plek 1. Goed voor 17,5% van de wereldwijde uienexport. Dat blijkt uit cijfers van de WTO. Op plek 2 staat China met $507,2 miljoen (16,3% marktaandeel). Op 3 staat Mexico met 12,4% marktaandeel. Goed voor een exportwaarde van $386,7 miljoen. Spanje vinden we op plek 7, met $130,4 miljoen in 2017. Dat is goed voor een wereldmarktaandeel van 4,2%. Het is daarmee wel het hoogst genoteerde Europese land na Nederland. In de top 10 staat verder Frankrijk op plek 9. Met de komst van beter bewaarbare rassen stijgt de export vanuit Spanje wel.

kostprijs
Het is zaak voor de uientelers in Castilië en León om nu de uien van het land te krijgen. Droogt het op, dan is de zandgrond snel te betreden. Ook vorst ligt op de loer. De uien worden 900 meter boven zeeniveau geteeld, waardoor het in oktober al flink kan vriezen.

Een prijs van €45 is in Nederlandse ogen top. Met een opbrengst die uitschiet naar 80-90 ton per hectare kan dit Spaanse gebied goed meekomen met Nederland. Dit jaar ligt de opbrengst lager. Een hoge opbrengst is louter mogelijk wanneer veel beregend wordt. Tweemaal per week in aardappelen en uien is niet ongehoord. De kostprijs wordt grotendeels gevormd door beregeningskosten, waarvoor in Castilië en León veelal pivots en sprinklerinstallaties worden ingezet.

(Tekst gaat verder onder foto)

De zogenaamde 'Grano' uien kan Spanje tot maart leveren voor wereldwijde export. Ten opzichte van de Nederlandse ui zijn ze grof, maar de kwaliteit is momenteel een punt van zorg. Daarnaast is er het prijsniveau. Na maart kunnen Nieuw-Zeelandse uien het stokje overnemen. Daar verliep de oogst afgelopen najaar zeer moeizaam door overmatige neerslag. De winter was relatief droog en het voorjaar op het Zuidereiland prima. Droog, met regelmatig een bui. De opkomst en beginontwikkeling van de zaaiuien voor oogst 2019 is daarmee prima geweest. Het is echter veel te vroeg om nu al een prognose te maken voor de uiteindelijke oogst.