Rode vlag in uienzaad dwingt teler tot keuze

Aanhoudend nat weer en de aanwezigheid van valse meeldauw in met name Frankrijk zorgden voor een afwijkend oogstbeeld en een lagere kwaliteit van het uienzaad. De impact op gele uienzaad is beperkt gebleven door een grotere productie en meer plantvoorraad, maar bij rood is dat anders. "Rode uien is een kleinere markt in Nederland, hierdoor is het effect veel groter", zo stelt Bart Schriever, verkoopleider Benelux van De Groot en Slot. 

Bij gele uien is er momenteel voldoende uienzaad beschikbaar, zo geeft hij aan. Wel is de keuze beperkt tot slechts enkele rassen. Dit komt doordat de productie van gele uien groter is en er daardoor meer zaadvoorraden aanwezig zijn. Rode uien zijn gevoeliger voor schommelingen in zaadopbrengst. Met de klimatologische veranderingen en de veranderingen op het gebied van de mogelijkheden met gewasbeschermingsmiddelen, kan dit voor aanhoudende problemen zorgen. "Als deze trend zich doorzet, dan kan de beschikbaarheid van uienzaad in de toekomst minder vanzelfsprekend worden. Waar telers voorheen konden terugvallen op voorraden, lijkt dat nu minder het geval", aldus Schriever die zich overigens niet wil uitlaten over de exacte daling in zaadproductie ten opzichte van andere jaren. 

Groeiende vraag naar rode uien
Ondertussen wordt de rode uienteelt in Nederland steeds populairder. De markt voor rode uien is de afgelopen jaren sterk gegroeid, vanwege het aantrekkelijke prijsverschil met geel. Hierdoor is de vraag naar zaaizaad voor rood ook toegenomen. Schriever geeft aan dat de productie vaak al vijf jaar vooruit wordt gepland op basis van de verwachte verkoop. "Destijds was echter niet voorzien dat de vraag naar rode uien zo sterk zou stijgen. Daarnaast speelt dit jaar de problematiek van valse meeldauw in afgelopen groeiseizoen een grote rol in de beschikbaarheid van uienzaad."

Naast een beperkte beschikbaarheid speelt ook de kwaliteit van het uienzaad een rol. Sommige partijen hebben een lagere kiemkracht, hoewel het merendeel van het beschikbare uienzaad van goede kwaliteit is, zo geeft Schriever aan. "Door de schaarste kunnen niet alle telers hetzelfde areaal telen dan ze wellicht van plan waren. Hoewel er inspanningen worden geleverd om de productie op te schalen, blijft rode uienzaad een natuurproduct dat afhankelijk is van weersomstandigheden. Volledige zekerheid over een ruimer aanbod in 2026 is er dan ook niet."

Risico's bij het gebruik van buitenlandse rassen
De tekorten in de markt zorgen ervoor dat er steeds meer rassen worden aangeboden uit het buitenland. Schriever benadrukt dat dit risico's met zich meebrengt, want uienrassen zijn afgestemd op een bepaalde daglengte. In Nederland, is het volgens de zaadleverancier voor een goede opbrengst cruciaal om rassen te telen voor het 'zeer lange dag segment'. Rassen die nu uit het buitenland aangeboden worden, zijn soms nog nooit in Nederland geteeld. Het gaat hierbij om rassen die oorspronkelijk bedoeld zijn voor andere daglengtes. Het gebruik van deze rassen kan problemen veroorzaken, zoals vroegtijdige bolvorming en schieters.

"Een Nederlands ras krijgt bij 16 uur daglengte een seintje om te gaan bollen, rassen die nu uit het buitenland komen kunnen dat seintje al krijgen bij 12 uur", aldus Schriever. Hij benadrukt hiermee dat buitenlandse rassen in het ergste geval medio mei al kunnen beginnen te bollen. "Wanneer een uienplant dan net 3 pijpjes heeft, mag je daar simpelweg geen goede opbrengst van verwachten. Bovendien is er geen garantie dat deze rassen goed presteren onder Nederlandse omstandigheden."