Planbureau ziet zorg én veerkracht veehouderij

Er is dus wel eens sprake van vooringenomenheid, maar zo eenduidig ligt het niet. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft met de KEV 2024 gekeken naar het bestaande overheidsbeleid en de kabinetsvoornemens voor de komende jaren. En inderdaad, de landbouw gaat met name het doel voor ammoniakemissie niet halen. Al helemaal niet als er ook nog weer een nieuwe derogatie komt. Jammer dus. Toch is dat niet alles.

Derogatie weg, niet alle emissies omlaag
Het verdwijnen van de derogatie - toegejuicht door vooral het linkse deel van de Tweede Kamer en tot stand gebracht onder het vorige kabinet - pakt slecht uit voor de stikstofemissies uit landbouwgrond, omdat veel meer grasland zal worden omgezet in bouwland. Om dat tegen te gaan zou een nieuwe derogatie juist een prima maatregel zijn. Het halen van de daarvoor vastgelegde klimaatdoelen wordt daarmee van vrij onzeker opeens heel zeker, schrijft het PBL. Dit signaal lijkt evenwel niet te zijn opgepikt door veel anderen.

PBL rekent op nieuwe derogatie
Het PBL constateert nog meer. Ook dat het volgend jaar zwaar dringen wordt met de plaatsing van mest (volgend jaar 30% overschot volgens PBL) en dat het veelgeloofde Renure daar voorlopig nog weinig aan zal veranderen. Er blijven veel milieuproblemen op te lossen.
Toch gaat het PBL ervan uit dat er een nieuwe derogatie komt voor Nederland, en dan heeft het rijksplanbureau het niet over een interim-derogatie, maar over een echte, en misschien wel over eenzelfde derogatie als er was. Zoiets kon een jaar geleden nog amper worden uitgesproken rondom het kabinet.

Melkveehouderij minder zwaar geschonden verder
En natuurlijk moet vooral de melkveehouderij nog door een lastige fase heen, maar het PBL verwacht dat deze sector toch minder zwaar geschonden door de al zo lang voortslepende mest-, stikstof-, en omgevingscrisis heen komt dan vaak wordt verwacht. In 2030 zullen er volgens de KEV 2024 in totaal 18% minder koeien zijn dan nu, maar de melkproductie houdt beter stand en daalt met slechts 13%. Door innovatieve maatregelen en dergelijke neemt de methaanemissie uit pensfermentatie met 14% af en die uit stallen met 20%.

Intern salderen en ontnemen
Het PBL kan daarbij nog niet geheel overzien welke verdere afspraken de agrarische sector en het ministerie van LVVN nog zullen maken, bijvoorbeeld over het verminderen van het ruw eiwitgebruik (al heeft dat ook een keerzijde) en verdere aanpassingen en vernieuwingen. 
Om het nu nog altijd oplopende mestoverschot verder te verkleinen (of te zorgen dat de productie niet weer kan opveren) hebben ook de Tweede Kamer en de sector zelf een aantal voorstellen gedaan. Zo is deze week een motie aangenomen om het intern salderen verplicht te stellen. Wellicht neemt de minister dat op in de wet, maar dat kan niet zonder meer, want het is een vorm van ontneming van eigendom. Daar bestaat jurisprudentie over.

Oude afspraken, nieuwe gegevens
Over de mestplaatsingsruimte valt er binnen ZuivelNL nog een appeltje te schillen, omdat daar een oude bestuurlijke afspraak met de overheid een actualisering naar de best beschikbare gegevens in de weg lijkt te staan. Dat lijkt een tijdelijk probleem, want de milieuwetgeving eist altijd de data volgens de beste stand van de kennis.

De Tweede Kamer deed deze week ook een poging om de PAS-melders extra respijt te geven. Een motie daartoe werd aangenomen met alleen de PvdD tegen. Toch ziet het er niet goed uit voor dit signaal. Er is namelijk een wetswijziging nodig om dit rond te krijgen en dat gaat minder gemakkelijk. Toch lijken geleidelijk stappen gezet worden om de mest- en stikstofproblematiek in ieder geval te verkleinen.