Schade door wateroverlast wordt nu duidelijk

Zomerstorm Boris, die regionaal voor wel 700 millimeter neerslag zorgde, heeft enorm huisgehouden in Centraal-Europa. Het dodental staat inmiddels op 21 personen. In Polen is 68.000 hectare landbouwgrond overstroomd, zo meldt het landbouwministerie daar. Daarvan is 25.000 hectare beteeld met gewassen. Op laag gelegen plekken zijn landbouwbedrijven soms overstroomd. Dat heeft voor schade aan opgeslagen gewassen gezorgd, maar dieren zijn niet om het leven gekomen.

Compensatie in Polen
Korrelmaïs en suikerbieten zijn de twee gewassen die het zwaarst zijn getroffen door de neerslag. Daarnaast ook aardappelen, sojabonen en het pas gezaaide koolzaad. Het Pools landbouwministerie gaat telers compenseren voor het verlies, zo maakte onderminister Czesław Siekierski zondag 22 september bekend.

Tekst gaat verder onder de fotoslider.

In Polen viel verspreid over vier dagen zo'n 175 millimeter neerslag. Aan de andere kant van het Reuzengebergte, in Tsjechië, was dat nog veel meer. Een gedeelte van het water dat in de bergen viel stroomde naar Polen en dat zorgde voor de grootste schade. In Tsjechië gaat het eveneens om maïs en koolzaad dat veelal verwoest is door het water. De Tsjechische aardappeltelersorganisatie CBS vreest voor de resterende gewassen, die als verloren beschouwd kunnen worden. Een meevaller is dat de aardappelen in de uiterwaarden rond de rivier de Elbe al voor driekwart waren gerooid toen het ging regenen. In de hooglanden moest 75% nog worden geoogst. Een indicatie van de schade heeft de organisatie nog niet.

Stuwmeer
In het uiterste zuidwesten van Polen heeft het Racibórz Dolny-stuwmeer boeren en inwoners veel ellende bespaard. In 1997 vonden eveneens zware overstromingen plaats, waardoor de stad Wroclaw onder water liep. Om dat te voorkomen werd in 2020 het stuwmeer aangelegd, om water af te vangen dat door de Oder-rivier stroomt. Het stuwmeer, in feite een polder die bij hoog water onder water wordt gezet, kan 185 tot 320 miljoen kuub water opslaan en 1.300 kuub per seconde uit de Oder onttrekken.

De Nederlandse akkerbouwer Hessel Appel boert ten zuiden van Wroclaw. Hij kon niet profiteren van het stuwmeer. "Er viel 175 millimeter in vier dagen tijd. Dat konden de percelen nog wel aan, maar toen het water uit de bergen via riviertjes hierheen stroomde was het raak", vertelt hij. "30 kilometer verderop regende het 300 millimeter en dat was funest. Er stond op plekken 2,5 meter water op het land." Appel schat in dat 50 hectare koolzaad en 50 hectare korrelmaïs verloren zijn op laag gelegen percelen. "De maïs stond aanvankelijk nog overeind, maar nu vallen de planten om."

Erosie een probleem
Op de hoger gelegen percelen heeft de akkerbouwer geen wateroverlast. Hier vormt vooral erosie een probleem. "Geulen van wel 30 centimeter diep en 100 centimeter breed zijn in het land gespoeld." Het koolzaad, die eind augustus is gezaaid, stond inmiddels zo'n vijf centimeter hoog. "Deze verkleurd nu geel en gaat dood, dus dat wordt overzaaien met wintergraan of maïs volgend voorjaar", legt hij uit. Om te kunnen zaaien moet hij nog wel even geduld hebben, het is nu veel te nat. "Deze week wordt opnieuw regen afgegeven, maar gelukkig niet zoveel als vorige week."

Ondanks de forse schade prijst de van origine Zeeuwse boer zich gelukkig, ten opzichte van zijn collega's. "Mijn twee bedrijven zijn relatief hoog gelegen. Collega's die in een dal zitten hebben hun schuren en opslagsilo's zien onderlopen waardoor het graan en koolzaad waardeloos is geworden. Ook de dorpjes, die veelal onder aan de heuvels liggen, zijn zwaar getroffen omdat de riviertjes uit hun oevers zijn getreden."

Toevoer ligt stil
De oogst van korrelmaïs is net begonnen. Door de wateroverlast levert dat problemen op, wat ook gemerkt wordt op de markt in Polen. In Tsjechië ligt de verwerking van zetmeelaardappelen noodgedwongen stil omdat boeren geen product kunnen rooien en leveren. De suikerfabrieken in Zuid-Polen, van onder andere Südzucker en Pfeifer & Langen, hebben wel door kunnen draaien, maar leverschema's zijn omgegooid. Ook konden niet alle percelen worden geoogst.