Tot 4000 euro besparen op bewaarkosten

Uit een peiling gehouden in maart 2024 tijdens het webinar over bewaring blijkt dat meer dan 75% van de akkerbouwers op zoek is naar mogelijkheden om energiezaken verder te optimaliseren.

Concreet is meer dan 55% op zoek naar manieren om zelf opgewekte energie beter te benutten. Rond de 10% van de akkerbouwers wacht op een nieuwe (zwaardere) aansluiting en nog eens 10% denkt na over het opslaan van energie op het bedrijf. De achterliggende oorzaken zijn bekend. De energiecrisis uit 2022, netcongestie in grote delen van het land en de kosten die energieleveranciers tegenwoordig rekenen voor het terugleveren van energie, zorgen voor een andere kijk op energiezaken.

Bewaren en sorteren grootverbruikers op akkerbouwbedrijf
De grootste verbruikers van elektrische energie op het akkerbouwbedrijf zijn ventilatoren, mechanische koeling en sorteerinstallaties. Om het energieverbruik te optimaliseren zijn de bewaring en verwerkingslijnen dan ook de items waar in de basis de meeste winst te halen lijkt. Onderzoek van WUR naar energie en landbouw uit 2019 geeft echter ook aan dat 'de weken waarin de energievraag voor opslag van product speelt, slecht overeen komen met een zonne-energie productiecurve'. Met andere woorden: het grootste deel van de bewaar- en sorteerperiode valt in de winterperiode wanneer de zon weinig energie levert. Vooral in de periode van drogen en inkoelen zijn er mogelijkheden om slim met energie om te gaan. Dit zijn echter ook de momenten waar de basis gelegd wordt voor de kwaliteit van het te bewaren product in de rest van de bewaarperiode. In eerder praktijkonderzoek, 'Slim en kostenbesparend bewaren' van PPO, werd al aangegeven dat er tot een factor 5 verschil is in de gebruikte hoeveelheid energie per ton product tussen akkerbouwers in de bewaring. Dit betekent dat het voor een individuele teler heel interessant kan zijn om de energiehuishouding op het bedrijf nog eens kritisch te bekijken.

Sturen op kwaliteit of kosten?
In de bewaring liggen kansen voor energiebesparing vooral op de piekmomenten. Wat hiervoor de mogelijkheden zijn is bedrijfsafhankelijk. De bewaarcomputers zijn vooral gericht op het behoud van de kwaliteit van het bewaarde product. Hoofddoel van de regeling is om dié bewaaromstandigheden te creëren waarbij bacteriën en schimmels geen kans krijgen en gewichtsverlies minimaal is. Het praktijkonderzoek heeft uitgewezen dat bewaarverliezen in het financiële resultaat harder doorwerken dan de kosten van energieverbruik. In feite geldt dit nú nog steeds, maar omdat de energiekosten in de huidige tijd wel enorm kunnen variëren (tot negatieve prijzen aan toe) is de noodzaak om hier slim mee te gaan overduidelijk.

Geautomatiseerd besparen in de bewaring
Om de haalbaarheid van deze besparingen concreet te maken kunnen we de energiekosten van een schuur met 1.000 ton consumptieaardappelen die rond acht maanden bewaard worden als voorbeeld nemen. Bij een all-in energieprijs van €0,20 per kWh kost de totale bewaarperiode €10.750 aan energie voor de ventilatie en de koeling (€1,1 ct/kg). Iets meer in detail bekeken is 5% van deze energiekosten voor de bewaarfase wondhelen/drogen, 20% voor de inkoelfase en 75% voor de bewaarfase. De wondheel/droogfase is een fase waar niet op bezuinigd kan worden uit kwaliteitsoogpunt. De inkoelfase vindt nog plaats in een periode waarin zonnepanelen nog aardig energie kunnen opleveren. Door tijdens de inkoelfase juist te kiezen voor mechanische koeling overdag, in plaats van 's nachts met buitenluchtventilatie is én het product eerder op temperatuur én wordt zelf opgewekte energie nuttig gebruikt. Door dit te automatiseren met een energiemanagementsysteem op basis van de weersverwachting kan er in deze fase tot 40% (€850) bespaard worden tijdens het inkoeltraject. In de bewaarfase die dan nog ongeveer zes maanden duurt, is deze besparing ook te bereiken. 40% besparing over die periode levert ongeveer €3.270 besparing op. Gedurende de totale bewaarperiode kunnen op deze manier de energiekosten gereduceerd worden met circa €4.400 tot €6.600. Meer weten over energiemanagement? Vision Control | Intelligente Bewaarcomputer | Tolsma-Grisnich (tolsmagrisnich.com)