Import uit Oekraïne neemt af, suikerprijs dalende

De inzaai van suikerbieten verloopt vooralsnog erg moeizaam in het westen van Europa. Net als in Nederland hebben ook Belgische en Franse bietentelers een behoorlijke smak neerslag zien vallen op de percelen, waardoor velen nog nauwelijks hebben gezaaid. Vooral in het midden en noorden van Frankrijk is veel neerslag gevallen en loopt de zaai een behoorlijke vertraging op, zo melden Franse media. Ook het JRC van de Europese Commissie geeft in de maandelijkse MARS-bulletin aan dat de hoeveelheid neerslag van afgelopen winter en weken de inzaai belemmeren. In Nederland was tegen eind maart ruim 2% van het bietenareaal gezaaid volgens Cosun. Echter hebben telers vorige week in verschillende regio's hun kans nog gepakt en is het genoemde percentage wat achterhaald zo na het paasweekend. Een gemiddelde zaaidatum voor de bieten zit er dit jaar niet meer in. Het langjarig gemiddelde ligt rond eind maart/begin april.

Suikerprijs EU daalt
De suikerprijzen op de Europese spotmarkt en ook de kortetermijncontracten stabiliseerden rond de jaarwisseling, maar daalden in februari voor het eerst weer na lange tijd. Dat blijkt uit cijfers van de Europese Commissie over de Europese suikermarkt. De gemiddelde witte suikerprijs daalt met €16 tot €837 per ton in februari. Per regio zijn er grote verschillen, zo daalt de prijs in Noord- en Oost-Europa (regio 1) tot gemiddeld €790 per ton en ook in West-Europa (regio 2) tot gemiddeld €840 per ton. In Zuid-Europa (regio 3) neemt de prijs juist weer toe tot gemiddeld €925 per ton. Regio's 1 en 2 hebben een (klein) suikeroverschot, terwijl regio 3 juist een tekort heeft en dat verklaard deze verschillen. Een factor in Oost-Europa die de prijs beïnvloed (en deels de hele EU-markt), is de grote hoeveelheid suiker die in Polen en Roemenië binnenkomt uit Oekraïne. Dat zette de suikerprijzen onder druk de afgelopen maanden en de recente cijfers bevestigen dat.

Dat de suikerproductie in Europa weer is toegenomen, is ook terug te zien aan de importvolumes dit seizoen. Die liggen een stuk lager. Er werd tot en met 20 maart circa 818.000 ton suiker geïmporteerd, bijna de helft van 2022/23 op datzelfde moment toen de teller op bijna 1,5 miljoen ton suiker stond. Het importvolume is nu weer redelijk vergelijkbaar met twee en drie seizoenen geleden. Helemaal sinds de jaarwisseling zijn deze volumes nog wat geslonken. Ook de EU-suikerexport is weer toegenomen in 2023/24 en staat op 534.000 ton. Hiermee wijkt de export nauwelijks af van 2021/22 en is die zoals het nu lijkt goed hersteld.

Oekraïne was de afgelopen maanden de grootste suikerexporteur voor de EU en daar is geen verandering in gekomen volgens de nieuwste cijfers van de Europese Commissie tot en met 20 maart. 35% van de suiker is afkomstig uit Oekraïne, oftewel 285.000 ton. Daarmee ligt dit volume 45% hoger dan vorig seizoen 2022/23 in dezelfde periode. Inmiddels is Oekraïne met witte suiker ook de goedkoopste aanbieder aan de EU met een gemiddelde prijs van €717 per ton. Oekraïne laat daarmee Brazilië - dat de laatste jaren met afstand de goedkoopste aanbieder was - maar ook landen die onder de EPA/EBA-handelsverdragen vallen, achter zich.

Suikerimport Oekraïne loopt terug
Oekraïne heeft door het wegvallen van andere exportbestemmingen sinds de Russische invasie en uitbreiding van het bietenareaal een behoorlijk volume suiker te exporteren. De EU is door het suikertekort, heffingsvrije import en de toegankelijke export erg interessant en daarom de grootste afnemer van suiker. Echter blijkt uit de analyse van de Europese Commissie dat importvolumes suiker uit Oekraïne behoorlijk teruglopen sinds de jaarwisseling. In november 2023 werd de piek bereikt met 68.000 ton suiker. Sindsdien is het maandelijkse volume aanzienlijk gedaald en werd in de eerste twintig dagen van maart 'slechts' 12.000 ton geïmporteerd door de EU. De impact van aangepaste wet- en regelgeving voor de import van landbouwproducten en grondstoffen uit Oekraïne is in deze daling nihil, aangezien het nieuwe beleid en de importlimieten pas later dit jaar en volgend jaar van kracht zijn. Wel is bekend dat de Oekraïnse regering en industrie de export van diverse grondstoffen wat probeert te reguleren en dat lijkt hierin tot zekere hoogte een factor. Hiermee proberen ze de toegang tot de EU-markt veilig te stellen voor de lange termijn, in plaats van de export zover op te blijven voeren dat er handelsrestricties volgen.

Het afgelopen seizoen 2022/23 werd ongeveer 98% van de totale Oekraïne suikerexport naar de EU en het Verenigd Koninkrijk geëxporteerd door het wegvallen van exportbestemmingen door de Russische invasie. Dat terwijl in de seizoenen daarvoor de Oekraïense suikerexport naar de EU varieerde van 2% tot 12%. Een gigantisch verschil, waarbij ook Oekraïne aangaf dat er niet op één afzetgebied gerekend kan worden. De afgelopen maanden heeft de Oekraïense regering benadrukt op zoek te gaan naar andere afzetgebieden en dat lijkt te lukken. Dit seizoen 2023/24 is ruim 10% van de totale export naar andere landen als de EU geëxporteerd. De Oekraïense landbouwminister gaf eind maart aan dat 20% van de zendingen naar Afrikaanse landen ging.

Termijnmarkten noteren weer plus
In tegendeel tot de gemiddelde suikerprijzen in Europa zijn de suikercontracten op de termijnmarkten in Londen en New York sinds begin maart met kleine stapjes weer wat toegenomen, nadat er op 4 maart $594 per ton op het bord stond in Londen. Op het moment van schrijven (dinsdagmiddag 2 april) noteert het witte suikercontract $645 per ton. Het ruwe suikercontract in New York laat een vergelijkbare trend zien, maar steeg minder hard. Op de wereldmarkt zijn de ogen op de korte termijn vooral gericht op India en Thailand. Ook Brazilië wordt nauw gevolgd. In India bleek de suikerproductie toch wat hoger uit te pakken dan eerder werd gesteld, maar tot een opheffing van de exportbeperkingen leidt dat waarschijnlijk niet. Deze gelden nog altijd sinds die vorig seizoen werden ingevoerd om de binnenlandse markt te beschermen tegen hoge suikerprijzen. Daarmee worden de import- en exportstromen in verschillende Aziatische landen verstoord. Bovendien wordt er voor 2024/25 verwacht dat India minder suikerriet zal aanplanten vanwege lagere opbrengsten, gestegen kosten en matige prijzen.

In Brazilië verloopt de suikerexport nog altijd ver bovengemiddeld dankzij de recordproductie van suiker en de goede vraag elders in de wereld. Ondanks areaaluitbreiding in de suikerrietteelt, verwachten verschillende analisten en het Braziliaanse landbouwconsultatiebureau DATAGRO geen nieuwe recordproductie. Droogte in het groeiseizoen hindert de suikerrietteelt in belangrijke teeltgebieden wat een negatief effect heeft op de opbrengsten.