Wordt frites geraakt door haperende groei in China?

De Chinese economie (BBP) groeide in 2023 met 5,2%, zo maakte de Chinese overheid vorige week bekend. Dat was weliswaar iets meer dan het officiële doel, maar van harte gaat het allemaal niet. Het vertrouwen van consumenten en bedrijven zwakt af, de schulden van lokale overheden lopen op, de investeringen in vastgoed (goed voor circa 20% van de Chinese economie) daalde met 10% en de jeugdwerkloosheid blijft met 15% relatief hoog. Deze week maakte de Chinese overheid bekend met een steunpakket voor de economie te komen. Een van de maatregelen is het verlagen van de reserveverplichting voor banken. Door die met een half procentpunt te verlagen naar 7%, hoopt China omgerekend circa $140 miljard dollar aan nieuwe leningen vrij te spelen.

Analisten buitelden zowat over elkaar om de data van de Chinese overheid te duiden. Waar veel minder aandacht aan wordt besteed, zijn de mogelijke gevolgen van de haperende Chinese economie op de agrarische grondstofmarkten. China is bijvoorbeeld met een import van circa 100 miljoen ton veruit de grootste soja-importeur ter wereld. Om het in perspectief te plaatsen: de EU volgt volgens data van de USDA met 14 miljoen ton als nummer twee op grote afstand. In tarwe en maïs is China eveneens de grootste koper op de wereldmarkt, maar ook zuivel, koolzaad en diverse soorten fruit staat China hoog op de lijst van grote importeurs.  

Luxe positie
Dat het nu economisch wat minder gaat, betekent niet dat China ineens stopt met de voedselimporten. De regering zet er in principe in op zelfvoorzienend te worden, maar ziet in dat dat niet vanzelf gaat. Het beleid maakt van buiten af bezien wel een redelijk doordachte indruk. Aan een zekere koopmansgeest ontbreekt het niet in de volksrepubliek kan je bijna ironisch concluderen. Er worden relatief grote voorraden aangehouden, waardoor China het zich kan veroorloven te wachten.

Als de prijs van een product daalt, zoals we de afgelopen maanden zagen met soja in Brazilië, dan aarzelt China niet om toe te slaan. Wie levert,maakt niet uit, als maar zo scherp mogelijk wordt geleverd. Het is niet ondenkbaar dat China in een tijd van economische tegenwind (al gaat de overheid voor 2024 uit van een economische groei van rond de 5%) wat minder actief overgaat tot kopen van agrarische grondstoffen. Het lijntje tussen tekort en te veel is dun in de agrarische grondstoffen. Mocht China zich een tijdje afzijdig houden, dan kan een klein overschot de graanprijzen drukken.

Kleine speler in frites
Voor de Nederlandse landbouw is de rol van China op de graanmarkt minder relevant, al is China wel een belangrijke koper in de EU vooral van gerst. Aardappelen of eigenlijk frites speelt in de Nederlandse akkerbouw een veel belangrijker rol. De goede vraag naar frites vanuit Azië wordt daarbij vaak genoemd als reden voor de relatief hoge aardappelprijzen het laatste anderhalf jaar. Als ja wat dieper in de cijfers duikt, dan blijkt China daar maar een beperkte rol in te spelen. Volgens de data uit World Integrated Trade Solution (WITS) exporteerde België in 2022 (laatst gepubliceerde cijfers) 2,8 miljoen ton frites en Nederland 2,0 miljoen ton. Samen met de export uit de Canada (1,3 miljoen ton) en de VS (1,0 miljoen ton) zijn deze vier landen goed voor circa 80% van de wereldmarkt.

China importeerde in 2022 welgeteld 39.933 ton frites. Gerekend naar volume is China dus goed voor circa 0,5% van de import op de wereldmarkt. De VS is overigens de belangrijkste fritesleverancier van China met 20.419 ton. België en Nederland exporteerde in 2022 volgens WITS respectievelijk 4.921 en 2.456 ton frites naar China. In dat licht bezien heeft de Nederlandse akkerbouwer minder te vrezen van de economische tegenwind in China dan zijn Zuid-Amerikaanse collega's, die zwaar leunen op de soja-export naar dat land.