Nacontrole pootgoed valt behoorlijk tegen

In totaal ligt het landelijke verlagingspercentage bij de Nederlandse Algemene Keuringsdienst (NAK) op ongeveer 35%, zo vertellen verschillende ingewijden. Daarmee ligt de verlaging al aanzienlijk hoger dan het recordjaar 2018, dat de nacontrole afsloot met een verlagingspercentage van 25,2%. 

De cijfers vallen tegen, maar dat er zoveel verlaagd wordt, komt niet uit de lucht vallen bij de pootgoedsector. Na de late aanplant door het voorjaar en de vroege en zeer grote luizendruk toen de planten nog maar amper boven stonden, vond de infectie al veelvuldig plaats. Het virus is in het blad dan nog nauwelijks tot niet zichtbaar en ook de droogte die volgde maakte de selectie niet makkelijk. Later in het groeiseizoen werd er dan ook met regelmaat al primair virus gevonden in verschillende rassen. Dat liet de alarmbellen al behoorlijk rinkelen.

Geen pijl op te trekken
Een rondje langs de pootgoedsector vertelt dat er geen pijl op te trekken valt wat betreft de uitslagen van de nacontrole. Zowel in jonge stammen (zoals tweede jaars) als oude wordt veelvuldig het aardappel Y-virus geconstateerd. Waar in het veld niets zichtbaar was, vallen de nacontroles erg tegen en is het plots een E of een A. Ook in rassen die een redelijke tolerantie hebben tegen het virus, worden meer reacties geteld door de NAK dan andere jaren. Overigens wordt er dit jaar ook voor het eerst weer getoetst op het bladrolvirus, welke bezig is aan een nieuwe opmars in de aardappelteelt. Het virus leek vrijwel verdwenen maar wordt de laatste jaren weer meer aangetroffen. Daarom is de NAK weer begonnen met het toetsen hiervan.

De vele verlagingen van het pootgoed leidt tot veel herkeuringen bij de NAK en het nemen van vergrote virusmonsters. Deze aanvragen nemen een groot gedeelte van de beschikbare verwerkingscapaciteit in beslag en dat zorgt voor langere doorlooptijden. Zeker bij rassen die voor vroege export weg moeten, zit tijdsdruk achter en worden naar voren gehaald. Daarnaast moet er van bepaalde rassen de balans opgemaakt worden hoeveel tonnen er van een klasse zijn. Klasse E of A kan een groot verschil maken met de overzeese exportmogelijkheden. Daarnaast zijn de aardappelen over het algemeen langer en meer misvormd dan andere jaren door het extreme groeiseizoen, waardoor het toetsen meer tijd in beslag neemt. Gemiddeld duurt een onderzoek zo'n 25% langer. 

Hoofdbrekens pootgoedteler
Het huidige verlagingspercentage maakt de planning van het pootgoedareaal voor komend jaar er niet makkelijker op. Zeker de virusreacties in de jongere jaargangen zorgen ervoor dat een teler voor andere rassen moet kiezen of overgaat tot aankopen. Een partij met veel virus tóch uitpoten brengt veel risico met zich mee en kan ook in het seizoen weer een bron van virusoverdracht naar andere rassen zijn. Daarnaast zal er bij sommige rassen moeten worden gekeken naar de 'minste' virusreacties om het aandeel hogere klassen te behouden.