Onzekerheid houdt aan op de kunstmestmarkt

De kunstmestprijzen zijn de afgelopen weken gestabiliseerd en bewegen in tegenstelling tot voorjaar 2022 en de afgelopen wintermaanden nog maar weinig. Echter, in vergelijking met 2 jaar geleden is de markt wel volatiel.

Het verschil zit hem in de vraag naar kunstmest, deze is niet hersteld en blijft ver achter in vergelijking met andere seizoenen. Akkerbouwers en melkveehouders bleven hun aankoop uitstellen als gevolg van de dalende markt. Zij kochten slechts het minimale in, soms zelfs alleen het volume dat ze nodig hadden voor dat ene toepassingsmoment in plaats van voor de rest van het seizoen. Het aanbod van kunstmest bleef hierdoor ruim.

Vanwege de volatiele prijzen paste ook de groothandel de manier van inkopen aan. Zij kochten aanzienlijk kleinere voorraden vanwege de snelle prijsdaling, om zo het risico van een te dure voorraad te voorkomen. "Je kon het op een gegeven moment wel daghandel noemen", zo geeft een inkoper aan.

Bodemprijs nog niet bereikt
Deze manier van inkopen wordt nog steeds door de groothandel gehanteerd en zorgt ervoor dat de prijzen iedere week verschillen. In vergelijking met twee jaar geleden is de markt nog zeker volatiel. Akkerbouwers en melkveehouders blijven – ondanks de lage, stabiele prijs – minimaal inkopen. Vraag en aanbod liggen inmiddels wel dichter bij elkaar dan voorheen, maar het aanbod van stikstofkunstmest is nog altijd ruim. Doordat in Europa de afzet van stikstofkunstmest rustig doorloopt en de prijs al flink is gedaald, oogt de markt stabiel. Maar als de toepassingsmomenten op de percelen deze zomer voorbij zijn, dan kan dat nog wel voor verdere prijsdruk zorgen op de kunstmestmarkt, zo stelt de handel.

Bij Farmers4All is de prijs voor KAS vorige week weer gedaald met €1,50 per 100 kilo. Daardoor staat de prijs nu €31,30 per 100 kilo. 3 weken geleden deed de prijs voor het eerst een kleine stap omhoog. Kali60 daalde vorige week met €5, maar blijft deze week gelijk op €69,80 per 100 kilo. Voor tripelsuperfosfaat 45% wordt €77,30 per 100 kilo afgerekend.

Dat de prijzen stabiel zijn, wil niet zeggen dat de markt rustig is en er weinig ontwikkelingen zijn. Er heerst nog altijd onzekerheid als gevolg van verschillende factoren. Eén daarvan is de aardgasmarkt, die maakte afgelopen week bijzondere sprongen. Aardgas is het hoofdingrediënt van stikstofkunstmest. Veel Europese kunstmestproducenten importeerden vanwege de hoge aardgasprijzen de goedkopere ammoniak uit andere werelddelen. Ammoniak is momenteel op de wereldmarkt scherp geprijsd door overaanbod, maar inmiddels zijn de kaarten opnieuw geschud nu de aardgasprijs afgelopen week zelfs onder de €25 per MWh daalde. Europese kunstmestproducenten kunnen door de lagere prijs overwegen om zelf de ammoniakproductie weer op stoom te brengen.

Aardgasprijs
Als belangrijke grondstof bepaalt aardgas een groot deel van de uiteindelijke kunstmestprijs. Kunstmestproducenten hebben enkel baat bij stabiele, lagere aardgasprijzen omdat anders het risico op een dure kunstmestproductie te groot wordt. Zij willen voorkomen dat de kunstmestverkoop opnieuw achterblijft en zij met dure voorraad blijven zitten.

Afgelopen week bleek ook weer dat deze markt onstabiel is. Aardgas noteerde op 2 juni naar €23,60 per MWh op de Dutch TTF Gas Futures, maar kwam na het weekend op 5 juni uit op €28,40 per MWh door een hogere vraag naar LNG (vloeibaar gas), uit voornamelijk Aziatische landen. Daarnaast blijft het gissen wat ons als Europa komende winter te wachten staat met de gasaanvoer. Een koude, lange winter zal het gasverbruik doen toenemen en heeft een prijsopdrijvend effect, heel anders dan deze milde winter waarbij de gasvoorraden goed gevuld zijn. Daar komt nog eens bij dat het aanbod ammoniak op de wereldmarkt voorlopig hoog en scherp geprijsd blijft, zo is de verwachting van handelaren. Er moet eerst ergens in de wereld een forse toename naar de vraag van ammoniak komen of de export moet plots stroef verlopen, waar op dit moment weinig signalen voor zijn.

Hoewel kunstmestproducenten in 2022 hebben geprofiteerd van de hoge kunstmestprijzen en donkergroene cijfers schreven, kan dat de komende jaren wel heel anders uitpakken met de volatiele gasprijs en de veranderde inkoopstrategie dit voorjaar. Gezien de dalende kunstmestprijzen en de fors lagere verkopen, zullen de jaarcijfers van kunstmestproducenten er anders uitzien dan afgelopen jaar.

Ammoniak pijpleiding
Wat ook van grote invloed is op de wereldwijde kunstmestmarkt en de aardgasprijs, zijn Rusland en de situatie in Oekraïne. Voorheen werd er veel ammoniak naar Oekraïne en Europa geëxporteerd via onder andere een pijpleiding, maar deze is sinds de Russische inval tot stilstand gekomen. Alleen de pijpleiding is al goed voor 2,5 miljoen ton ammoniak per jaar.

Het Kremlin pleit al maanden voor heropening van deze pijpleiding en noemt dit nu als een van de voorwaarden voor het verlengen van de graandeal met Oekraïne die in juli afloopt. Wordt de toestroom van ammoniak weer hervat, dan kan dat voor meer aanbod zorgen op de Europese en Afrikaanse markt. Oekraïne overweegt intussen de pijpleiding opnieuw op te starten in ruil voor een uitbreiding van de graandeal met meer havens en grondstoffen, zo meldt persbureau Reuters.