Suikerbietenprijs smaakt komend seizoen nóg zoeter

De suikerprijzen op de termijnmarkt in London noteren de afgelopen weken stabieler dan voorheen. De nieuwe bodem van witte suiker lijkt op minstens $700 per ton te staan. Kijken we naar de Europese spotmarkt, dan zien we nog hogere prijzen voor witte suiker. In april stond de gemiddelde prijs in Europa op €812 per ton, €366 hoger, ofwel een stijging van 82% vergeleken met april 2022. De prijzen liggen in Zuid-Europese landen het hoogst met gemiddeld €892 en in West-Europa het 'laagst' met €800. Dit blijkt uit de mei-editie in het suikermarktrapport van de Europese Commissie.

Wereldwijde suikermarkt
Op de mondiale suikermarkt is de situatie niet anders dan in Europa. Ondanks een vlotte, goede suikerrietoogst in Brazilië blijven de suikerprijzen wereldwijd op dit moment stabiel en zien verschillende grote suikerproducenten en analisten weinig impuls voor een prijsdaling. Een groter volume suikerriet dan andere jaren in Brazilië wordt gebruikt voor bio-ethanol in plaats van suiker. Hogere accijns op brandstof zorgen voor meer vraag naar de biobrandstof bij 's werelds grootste suikerexporteur. Daardoor is er ondanks de goede en vlotte suikerrietoogst minder suiker beschikbaar voor export. In India, de andere grote suikerexporteur in de wereld, blijft de export steken op 5,5 miljoen ton door de exportlimiet. Vorig jaar werd er nog een record van 13 miljoen ton suiker geëxporteerd.

Door het exportlimiet en tegenvallende suikerproductie in Aziatische landen zoals Pakistan en Thailand zijn ook daar de export- en importstromen verstoord en krimpen de voorraden. In het halfjaarlijkse rapport over suiker van het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) zouden de wereldwijde suikervoorraden in seizoen 2023/24 met 15,2% dalen tot 33,4 miljoen ton.

Export en import op zijn kop
Met een suikerproductie van slechts 15 miljoen ton door de magere bietenoogst van 2022 wordt er aanzienlijk meer suiker naar Europa geïmporteerd en minder geëxporteerd. In seizoen 2022/23 staat de import van suiker naar Europa (inclusief het Verenigd Koninkrijk) al op 1,7 miljoen ton. De afgelopen jaren lag dat net onder de grens van 1 miljoen. Dat blijkt uit cijfers van de Europese Commissie. Brazilië heeft met 39% het grootste aandeel in de totale Europese import. Oekraïne en de groep EPA/-EBA-landen (ontwikkelingslanden die een deel van hun suikerproductie heffingsvrij mogen exporteren) leveren allebei 17% van het totaal. Oekraïne leverde in totaal al bijna 300.000 ton suiker aan de EU, terwijl dat vorig jaar slechts 9.000 ton bedroeg.

De export van suiker is behoorlijk aan het slinken. In oktober en november van 2022 lagen de volumes die de Europese grens overgingen nog in lijn met andere jaren. Inmiddels is dat tot wel 70% gezakt. In maart werd er 29 ton uitgevoerd tegenover 65 ton in afgelopen 2 jaren. In april bedroeg de export zelf 19 ton suiker. Ondanks de hogere import en lagere export liggen de Europese suikervoorraden 600.000 ton lager dan vorig jaar en komt deze uit op 8,9 miljoen ton.

De Europese suikerproductie zal ook komend seizoen lager liggen dan het 5-jarige gemiddelde. Zowel de opbrengst als het areaal hebben daar mee te maken. Telers in Europa zaaiden vanwege verschillende redenen niet achter de verhitte suikermarkt aan. Zo krijgen andere gewassen de voorkeur vanwege betere opbrengsten in tijden van droogte en hitte. Ook het kleiner wordende gewasbeschermingspakket speelt een rol in de al uitdagende teelt, wat vooral voor Franse telers een reden was voor het telen van minder bieten. De prijs van suikerbieten kan met de huidige suikermarkt en de opnieuw lagere productie van dit seizoen opnieuw hoog uitpakken. Het is afwachten hoe de markt zich ontwikkelt, maar volgens analisten zijn er weinig redenen voor prijsverlagingen.

Nederlands bietenareaal gelijk
Ook in Nederland zijn er niet meer bieten gezaaid dan vorig jaar. Arno Huijsmans, directeur Agrarische Zaken bij Cosun Beet Company, geeft aan dat het Nederlandse areaal suikerbieten ongeveer gelijk blijft aan vorig jaar. In 2022 werd er 83.500 hectare aan suikerbieten gezaaid. Huijsmans geeft aan dat er uitbreiding in het areaal mogelijk was door een kleine toename in de suikerproductie, maar telers hebben niet meer gezaaid ondanks de hogere marktprijzen. Ook het nieuwe GLB staat uitbreiding in de weg.

De gemiddelde zaaidatum ligt dit jaar op 26 april, wat bijna een maand later is dan het gemiddelde van de laatste 5 jaar. De laatste keer dat er zo laat gezaaid werd, was in 2001. Modelmatig kost deze latere zaaidatum ongeveer 750 kg suiker per hectare aan potentiële groei. Ondanks de latere zaai kunnen er nog goede opbrengsten behaald worden, maar je mist simpelweg groeidagen om tot een echt goede opbrengst uit te komen, zo legt Huijsmans uit.

Europese bietenzaai
In andere Europese landen loopt de groei van bieten ook wat achter. In de mei-editie van het JRC-Mars Bulletin rapport van de EC komt naar voren dat de opkomst gemiddeld goed is verlopen, maar dat de zaaidata uiteenlopen en later zijn dan andere jaren. In Frankrijk, Duitsland en Polen liep het zaaien van suikerbieten vertraging op door de neerslag en ondergemiddelde temperaturen. Eind april kwam de zaai wel in stroomversnelling door een droge en zonnige periode. In Frankrijk lag daardoor de zaai gemiddeld 2 weken achter op het langjarig gemiddelde. Een gedeelte van de suikerbieten is wel vroeg gezaaid in maart en dat resulteert nu tot grote verschillend in groeistadia. In Oost-Europa liep de zaai ook vertraging op door neerslag en lagere temperaturen, maar inmiddels zitten de zaden ook daar de grond in.