De Europese Commissie (EC) heeft deze week een nieuw plan met maatregelen en acties gepresenteerd om de impact van stijgende kunstmestprijzen op te vangen. Dit moet zowel de boeren als industrie ondersteunen met de uitdagingen waarmee zij momenteel te maken hebben op het gebied van meststoffen. Op de korte termijn levert dat niets op wat betreft de kunstmestprijzen.
De prijzen van kunstmest zijn voor de Europese boer gemiddeld met 149% gestegen in september 2022 vergeleken met dezelfde maand in 2021. Het gevolg is dat boeren minder kunstmest kopen en gebruiken. Dit kan de opbrengst en kwaliteit van de aankomende oogst verlagen, zo meldt de EC in het rapport. Dit heeft een negatief effect op de voedselzekerheid, Europa wil dit voorkomen met het nieuwe kunstmestplan.
Vergroening moet kunstmestcrisis oplossen
Het nieuwe plan zal niet voor elke lidstaat hetzelfde zijn, omdat lidstaten enkele maatregelen zelf mogen invullen, zoals het financieel steunen van boeren en kunstmestproducenten. Verder zal de EC samen per lidstaat onderzoeken of het de moeite waard is om de landbouwcrisisreserve ter waarde van 450 miljoen euro open te stellen om zo de meest getroffen boeren te ondersteunen.
Waar de EC echter de nadruk oplegt – en dat klinkt tegenstrijdig – is juist het gebruik van kunstmest verminderen. Volgens het nieuwe plan moet de boer juist meer investeren in nutriëntenmanagement, precisielandbouw, bodemkwaliteit en biologische landbouw. Hierdoor is er minder kunstmest nodig. De EC wil ook het gebruik van organische kunstmestvervangers, afkomstig van dierlijke en plantaardige grondstoffen, stimuleren. Door kunstmeststoffen zoveel mogelijk te vervangen met organische meststoffen, zal de EU ook minder gas gebruiken. Organische kunstmestvervangers zijn wel meer iets voor de langere termijn, zegt de EC.
Markttransparantie
Brussel wil ook de markttransparantie in meststoffen verbeteren. Dat zou moeten gebeuren door gegevens over productie, gebruik, prijzen en handel openbaar te maken en te delen. Daarnaast is het de bedoeling meer grondstoffen te importeren uit andere werelddelen en de invoertarieven te minimaliseren.
Vanuit de gehele sector wordt kritisch gereageerd op het plan. Het is onduidelijk en zal zowel de industrie als boeren geen uitweg bieden, zo klinken de reacties. Duidelijk is wel dat Brussel wil dat boeren mest efficiënter gaan gebruiken. Het doel van de EU is om nutriëntenverliezen te reduceren met 50% in 2030 waarbij er naar verwachting 20% minder meststoffen (=totaal organische mest en kunstmest) nodig zal zijn. Voor de korte termijn gaat het nieuwe plan in ieder geval niets oplossen op de kunstmestmarkt. Met de huidige gasprijs, die nog altijd dalende is en ook de kunstmestmarkt die afkoelt, is de nood dan ook iets minder. De verwachting is wel dat de kunstmestmarkt op een hoog niveau blijft.