De Canadese premier Justin Trudeau heeft zich de woede van boeren en boerenorganisaties in het land op de hals gehaald. Als het aan hem ligt moet de sector 30% snijden in het gebruik van stikstofkunstmest om zo broeikasgasemissies te verlagen. Dit schiet de sector in het verkeerde keelgat, zeker nu de kosten van kunstmest door het dak zijn gegaan.
Nieuw zijn de plannen van minister-president Trudeau niet. In december 2020 publiceerde zijn regering een klimaatplan voor Canada. Eén van de speerpunten daarin is het verlagen van stikstofemissies uit kunstmest met 30%. Die afname moet in 2030 zijn gerealiseerd, ten opzichte van het emissieniveau in 2020. De kunstmestindustrie in het land en de boerengemeenschap hebben deze uitspraak zelf doorvertaald naar een 30% reductie in het gebruik van stikstofkunstmest. Hoe de regering van Trudeau denkt dat deze daling moet worden behaald heeft het nog steeds niet geopenbaard.
Plan opnieuw boven tafel
Het vuur wakkerde eind juli aan toen de premier terugkwam op de 'stikstofban', zoals het voorstel ook wel wordt genoemd. Dat schiet niet alleen in het verkeerde keelgat van boeren en de kunstmestsector, ook lokale regeringen van onder andere de provincies Saskatchewan en Alberta hebben van zich laten horen. De landbouwministers daar zeggen zwaar teleurgesteld te zijn in Trudeau's plannen.
Tegenstanders halen de recente gebeurtenissen in Sri Lanka aan, waar een enorm voedseltekort is ontstaan nadat boeren in het land verplicht werden om biologisch te boeren. Het falende overheidsbeleid in dat land zorgde ervoor dat boze burgers de straten op gingen. Ook wordt in Canada gerefereerd aan de Nederlandse boerenprotesten. Dat is niet zo gek met meer dan een miljoen Nederlanders en mensen met Nederlandse wortels in het land. Inmiddels zijn ook in Canada protestacties gehouden, vooral in de stad Ottawa.
Overigens zijn de redenen voor deze protestacties divers. Het gaat om steun betuigen aan familie in Nederland, protesteren tegen de kunstmestban maar bijvoorbeeld ook de covid-situatie is een aanleiding.
$48 miljard minder opbrengst?
Het is vooral Fertilizer Canada – de overkoepelende organisatie van de kunstmestindustrie in het land – die in actie komt tegen het overheidsbeleid. In een simpele berekening melden zij dat een daling van 30% kunstmestgebruik de landbouwsector $48 miljard (€36,52 miljard) Canadese dollars kost over een periode van acht jaar. Een daling van het gebruik in stikstofkunstmest heeft directe impact op de opbrengsten. Daar is overigens niet iedereen het mee eens.
Sinds de presentatie van het plan in december is er wereldwijd veel gebeurd. Niet alleen boerenprotestacties maar ook de oorlog in Oekraïne heeft impact op de situatie. Al kort na de Russische invasie besloot Canada om Russische goederen met 35% te belasten. Daaronder valt ook stikstofkunstmest. De directe impact van deze maatregel is groot. Het oosten van Canada importeert namelijk jaarlijks zo'n 660.000 ton stikstof uit Rusland. Goed voor 85% tot 90% van de totale behoefte in dat landsdeel. Toen de importheffing begin maart in het leven werd geroepen moest tweederde van de kunstmest nog worden ingevoerd. Boeren hebben deze hogere prijs moeten betalen, bovenop de toch al hoge kosten voor kunstmest.
Meer eigen productie
De agrarische sector ziet de oplossing in het opschroeven van de stikstofproductie in eigen land. Iets wat technisch mogelijk is omdat Canada voldoende gas kan winnen. Het landbouwministerie zegt geld vrij te maken voor innovatie en het vinden van alternatieven. Dat betekent niet linea recta meer kunstmestproductie. Zo zien het Canadees landbouwministerie en de regering meer in een switch naar biologische landbouw, waarvoor ook geld wordt vrijgemaakt. Voor dit 'Sustainable Canadian Agricultural Partnership' is in totaal $500 miljoen (€380 miljoen) vrijgemaakt.
Voor de landbouwsector is dit voorstel olie op het vuur en een bron voor nieuwe protestacties. Boeren zien veel liever dat de ambities voor de emissies worden afgezwakt. De kans dat dit gebeurt is niet groot, maar wel aanwezig. Eind juli sprak het ministerie van milieu namelijk over het uitstellen of afschalen van de emissiereductieniveaus voor de olie- en gasindustrie in het land. Wat de nieuwe doelen worden is niet bekend gemaakt. Trudeau houdt voorlopig vast aan 40% tot 45% broeikasgasemissieverlaging, wat gelijk is aan het Parijse klimaatakkoord.