Heeft Cosun en de bietenteelt het vertrouwen?

De bietenprijs over de afgelopen campagne komt op netto €40 per ton quotum bieten. Dat is 50 cent hoger dan het resultaat in 2020. Een teleurstelling voor veel telers. Die hebben hun teeltkosten zien stijgen en kijken ook voor dit jaar tegen een forse verhoging aan. Dankzij de betere kwaliteitscijfers is het saldo weliswaar €228 per hectare hoger, maar dat is lang niet voor alle telers voldoende. Zeker nu de graanprijzen op een relatief hoog niveau staan.

Boerenbusiness is erg benieuwd hoe u – als teler van suikerbieten voor Cosun – de resultaten ervaart. Heeft u nog vertrouwen in de teelt? Kunt u zich vinden in de strategie? De antwoorden op deze vragen worden binnenkort besproken.

Afwaardering
Ook het financieel resultaat van de coöperatie levert kritische reacties op. De omzet bedroeg €2,3 miljard (+13%) en dat is een record. Maar onder aan de streep werd een verlies van €8 miljoen geboekt. Vooral omdat Cosun €32 miljoen als bijzondere last in het resultaat moet verwerken. Dit is een afwaardering van de activa van de Duynie ingrediëntenfabriek in Cuijk. Dat de kersverse CEO Hans Meeuwis nu die bittere pil slikt is niet verwonderlijk. De ondermaats presterende fabriek is een gevolg van langer lopende processen die door voorgangers zijn genomen. Meeuwis wil dat niet als molensteen om zijn nek meedragen gedurende zijn bestuursperiode.

Toch klonk er – ook rond de digitale ledenvergadering – gemor onder leden. De coöperatie – en dan vooral haar bestuurders – komen er wel erg gemakkelijk mee weg, zo is het idee. Als voorbeeld wordt de move van Unilever genoemd. Dat concern ontsloeg recent 1.500 managers in de hogere regionen van het bedrijf omdat het bedrijf hapert en niet innoveert.

Saldo omhoog
Ook de bestuurders van Cosun realiseren zich dat een saldo van net iets meer dan €3000 per hectare niet voldoende is om voor te telen. Tegelijk met de bekendmaking werd daarom de harde wens uitgesproken dat de bietenprijs over vier campagnes minimaal €45 per ton moet bedragen. Ook de ebit (operationele inkomsten) moeten met een derde stijgen tot €300 miljoen. Of zo'n bedrag voldoende is, moet nog blijken. Niemand die de kostprijs van 2025 weet. Bovendien spreekt Cosun van 'minimaal'. Hopelijk zit er meer in het vat.

Telers hebben het nieuws niet met veel gejuich ontvangen, zo merkt Boerenbusiness na diverse telers te hebben gesproken en geluiden te hebben opgevangen. Eerst zien, dan geloven, is het devies. Daarbij worden veel vraagtekens gezet bij de kostprijs en het risico van de bietenteelt. Het wegvallen van de zaadcoating met neonicotinoïden heeft een grote impact gehad. Ook opbrengst- en kwaliteitsderving door bladschimmels in de herfst wordt een steeds groter issue. Meer behandelingen drijven de kostprijs alleen maar op. Blijven de graanprijzen zich op een hoger niveau bewegen, dan lonkt die vooral naar akkerbouwers op kleigrond. Het saldo van tarwe beweegt nu rond die van bieten, maar het risico is kleiner. Vooral de teelttechnische voordelen moeten de doorslag geven.

Afstand van suiker
Om minder afhankelijk te worden van de volatiele suikerprijs – die pas halverwege afgelopen jaar echt op stoom kwam – wil Cosun meer inzetten op andere inkomstenbronnen. De kernactiviteiten en inzet op plantaardig eiwit. 'Unlock 25' wordt dat genoemd. Bietentelers zijn vooralsnog afwachtend. De ongekende mogelijkheden van plantaardig eiwit worden al jaren als een vette worst voorgehouden, maar de markt moet zich nog grotendeels ontwikkelen. Feit is dat het concern langzaam afstand neemt van corebusiness suiker. Het verdween al uit de naam (Suiker Unie werd Beet Company) en nu ook uit het rendement. Daar identificeren bietentelers zich niet mee en dat zorgt voor wrijving.

Dat leveranciers (telers) en afnemer beide een heel ander geluid laten horen is ook goed te zien bij de cichoreiteelt, die door Cosun-dochter Sensus wordt verzorgd. Dit bedrijf ziet het areaal graag flink toenemen, want de inulinemarkt is goed. Telers zien een mager netto saldo en veel risico's in de teelt. Het is voor Sensus niet eenvoudig om voldoende areaal te krijgen.

Cijfers te laat?
Of de bietenteelt in zo'n zelfde spagaat komt, is afwachten. De teelt heeft vaker in zwaar weer gezeten om vervolgens weer op te krabbelen en uitstekende jaren te kennen. Ook is er duidelijk een scheidslijn tussen teeltgebieden. Vooral telers op klei zijn kritisch en doen sneller afstand, wat ook blijkt uit een verschuiving in de LLB's. Of de recente cijfers impact hebben op het areaal valt te bezien. Het nieuws kwam relatief laat terwijl de meeste bouwplannen al vast liggen. Wijzigingen in de teelt worden vooral voor het nieuwe jaar gemaakt.