Welke middelen verdwijnen in 2022 uit de kast?

De uienteelt is misschien wel het zwaarste geraakt. Afgelopen jaar al met het verdwijnen van Chloor IPC en Pyramin. Vanaf 2022 geldt dit ook voor Bromotril en Emblem. Onkruidbestrijding is hierdoor een stuk lastiger geworden. Dit jaar waren de problemen nog enigszins in de hand te houden. Vooral in een droog voorjaar vrezen teeltadviseurs voor problemen. Met name klein kruiskruid is een lastige om weg te krijgen zodra het er staat. Het enige alternatief dat telers nu nog hebben, is de schoffelmachine.

Gevolgen wegval producten met mancozeb
Op het gebied van schimmelbestrijding in uien en aardappelen verandert komend seizoen veel. Mancozeb is per 2022 verboden. Deze werkzame stof is niet alleen relatief goedkoop, maar wordt ook in veel middelen gebruikt. Onder de mancozeb-achtigen valt een hele rij middelen, waaronder de Curzate-groep, Valbon, Fubol Gold en Acrobat DF. Daarnaast zijn er solo-mancozeb producten. Dit betekent dat iedere aardappel- of uienteler met een Zorvec-product aan de slag moet. Voor aardappelen zijn dit Zorvec Endavia en Zorvec Ntec. Bij uien gaat het om Zorvec Endavia en Orondis Plus met Amistar.

Twee belangrijke factoren spelen mee bij schimmelbestrijding. Zo moet er rekening worden gehouden met de FRAC-richtlijn. Die draait om resistentiemanagement bij schimmelbestrijding. "Volgens de richtlijn mag maximaal 33% van het spuitprogramma gedaan worden met middelen die de werkzame stof oxathiapiprolin gebruiken", zo legt Delphy-adviseur Luc Remijn uit. "Kortweg 'OPP-middelen' genoemd. Daarnaast mag slechts de helft van de bespuiting met strobilurines gebeuren." Komend seizoen zijn drie producten beschikbaar met een preventieve werking tegen valse meeldauw. Twee gebruiken dezelfde werkzame stof en twee behoren tot de OPP-groep.

Spuitschema tot €325 duurder
Naast het vinden van een goed sluitend spuitschema, is er nog een andere uitdaging. Zo nemen de kosten flink toe. Het vrij te produceren mancozeb was een relatief goedkoop middel. De alternatieven zijn fors duurder. "In een jaar met hoge ziektedruk gaat een spuitschema in uien van €250 naar €525 per hectare", weet uienspecialist Remijn. In aardappelen speelt mee dat Alternaria met het verdwijnen van mancozeb mogelijk ook lastiger onder de duim te houden is.

Naast schimmelbestrijding, vinden er belangrijke veranderingen plaats in insecticidebestrijding. In aardappelen (bladluizen) en uien (trips), maar bijvoorbeeld ook wortelluis in peen en witlof. Zo is het zeer aannemelijk dat de middelen Batavia en Movento geen nieuwe toelating krijgen. Bayer CropScience heeft voor deze producten geen herregistratie aangevraagd. Waarschijnlijk gaat in de loop van 2022 een opgebruiktermijn gelden en volgt in 2024 of 2025 een verbod. In aardappelen is het aanbod dun, na het wegvallen van Calypso en Bariard en recentelijk Teppeki in pootaardappelen. Voor bloei mogen alleen Gazelle en Antilop gebruikt worden en na bloei Closer en Sequoia. Een mogelijke aanvulling op dit vlak is volgens insiders ook alweer van de kaart.

Insecticiden hebben het zwaar
"Alle insecticiden hebben het erg zwaar", weet Jan Salomons. Hij is expert gewasbeschermingsmiddelen bij Delphy. "Je hebt te maken met de neveneffecten op insecten die in het water of op het land leven: De niet-doelwit organismen. In open teelten is het lastig om aan de eisen te blijven voldoen. Overblijvende middelen kennen meestal aanvullende eisen. Een hoge driftreductieklasse van 95% of 97,5% en een extra brede spuitvrijezone."

Op het vlak van onkruidbestrijding liggen de uitdagingen vanaf 2022 (zoals gezegd) vooral bij uien. In bieten – maar ook witlof en cichorei – valt Safari (DuoActive) weg. Vanaf 2023 is het waarschijnlijk einde verhaal, zo meldt toelatingshouder FMC. Voor wat betreft schimmelbestrijding in suikerbieten hebben Mirador Xtra en Sphere komend seizoen een opgebruiktermijn. Retengo Plust (epoxyconazool) is reeds weggevallen. Score, Spyrale en Bicanta zijn de drie overgebleven alternatieven. Nieuwe cercospora-resistente rassen en het gebruik van bladmeststoffen moeten helpen om bietengewassen gezond te houden.

Nieuw hoofdstuk voor glyfosaat
Komend jaar liggen meer spannende dossiers op tafel. Zo moeten diverse producten op basis van glyfosaat de komende maanden een herregistratie krijgen. "Mogelijk dat voor de bestaande producten een opgebruiktermijn gaat gelden en dat de werkzame stof een nieuwe toelating krijgt voor een nieuw product in 2023", zo denkt Salomons. Hij gaat af op informatie van Bayer. "Het etiket van RoundUp Ultimate is inmiddels aangepast. Zo mogen gewassen niet langer worden doodgespoten en mag geen volveldstoepassing plaatsvinden voor opkomst van een gewas. Voor Roundup Ultimate geldt in 2022 nog een opgebruiktermijn van het oude etiket. Mogelijk dat een nieuw product straks wel ingezet mag worden om (gras)groenbemesters mee dood te spuiten."

Een ander middel dat komend jaar aan de bak moet, is Bonalan. Voor witlof en cichorei cruciaal. Landbouwminister Carola Schouten stemde in het Scopaff-overleg eerder nog tegen de verlenging. Voor de eerder genoemde teelten is dit een 'big deal'. Cichoreiverwerker Sensus probeert zijn steentje bij te dragen door een toelating te bewerkstelligen en stimuleert tegelijk investeren in de mechanische onkruidbestrijding. Toch behoort een verbod vanaf 2023 zeker tot de mogelijkheden.

Lichtpuntjes
Is er alleen maar negatief nieuws? Er zijn lichtpuntjes te noemen, weet ook Salomons. "In tarwe hebben we nog wel verschillende fungiciden tot onze beschikking. Je merkt dat dit een grote teelt is en dat daardoor meer middelen worden ontwikkeld." Mogelijk dat diverse nieuwe stoffen uit de graanteelt de komende jaren ook doorontwikkeld kunnen worden in andere akkerbouwgewassen.

In het kort
De volgende middelen verdwijnen in 2022, hebben een opgebruiktermijn of staan op losse schroeven:

• Fungicide: Alle mancozeb-achtigen zijn vanaf 2022 verboden
• Fungicide: Mirador Xtra en Sphere opgebruiktermijn in 2022
• Insecticide: Batavia en Movento kennen waarschijnlijk een opgebruiktermijn vanaf 2023
• Herbicide: Safari en Safari DuoActive verdwijnen hoogstwaarschijnlijk in 2023
• Herbicide: Bonalan staat er slecht voor in 2023
• Herbicide: Diverse producten op basis van glyfosaat hebben in 2022 een herregistratie nodig