Nieuwe bestemming nodig voor 30.000 ton pootgoed

De Britse ban op aardappelpootgoed uit de EU is een direct gevolg van de Brexit. Onbelemmerde markttoegang, zoals die bestond voor het uittreden van het Verenigd Koninkrijk uit de EU, is alleen mogelijk als het VK zich committeert aan de fytosanitaire regels van de EU. Bij het laatste wringt de schoen en dus heeft het VK als reactie hierop de import van pootgoed uit de EU aan banden gelegd.

Nederland hardst getroffen
Volgens schattingen van de Nederlandse Aardappel Organisatie (NAO) exporteerde de EU jaarlijks 25.000 tot 30.000 ton pootgoed naar het VK. Een groot deel daarvan komt voor rekening van de Nederlandse handelshuizen. Hoewel hun afzet naar het VK de laatste jaren iets is teruggelopen, ging het in 2020 nog om ruim 15.000 ton pootgoedexport. Andersom werd naar schatting ieder jaar een vergelijkbare hoeveelheid vanuit het VK geïmporteerd in de EU.

"Een einde aan de wederzijdse import en export van aardappelpootgoed als gevolg van Brexit is nadelig voor de handel en teelt in zowel de EU als het VK", zegt Carola Schouten. Daarmee reageert de demissionaire minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) op vragen van VVD-Kamerlid Jan Klink. Het in stand houden van wederzijdse markttoegang is volgens Schouten echter vooral een gevolg van een politieke keuze. "Het is voor Nederland op grond van de Europese plantgezondheidsregelgeving niet mogelijk om bilateraal met het VK tot andere afspraken te komen."

De oplossing moet volgens de minister gevonden worden tussen de EU en het VK. "Zowel de Europese Commissie als het VK zijn op de hoogte van de wens van Nederland dat er een oplossing wordt gevonden voor deze situatie. Onlangs hebben we de Europese Commissie nogmaals gewezen op het belang van wederzijdse markttoegang voor de pootgoedmarkt." De kwestie staat deze week op de agenda in Brussel.

Overgeleverd aan genade van de politiek
Ook de aardappelsector in het VK hoopt op een spoedig herstel van de handelsstromen. Anders kunnen de gevolgen groot zijn, stelt Sandy McGowan van de British Potato Trade Association. Vooral voor enkele tientallen pootgoedtelers in Schotland. De jaarlijkse pootgoedexport van het VK naar de EU – zo'n 30.000 ton – zou goed zijn voor een bedrag van circa €16 miljoen. McGowan hoopt op individuele afspraken met Nederland als de EU en het VK er niet uitkomen. "Technisch is het goed mogelijk om aan elkaars voorwaarden te voldoen, maar we zijn nu overgeleverd aan de genade van de politiek", zei hij in een interview met BBC.

Ondertussen kunnen getroffen Nederlandse pootgoedbedrijven bij RVO terecht om de financiële schade te beperken. Zo zijn er Brexit-vouchers beschikbaar, die gebruikt kunnen worden om advies in te winnen over het aanboren van nieuwe markten. Daarnaast worden de mogelijkheden verkend om vanuit de Brexit Adjustment Reserve te voorzien in een Brexit-gerelateerd internationaliseringsprogramma voor getroffen bedrijven.