Nieuws Suikerbieten
Terugkeer winter kan suikerbiet de kop kosten
Aan de start van deze week was ruim de helft van het Nederlands suikerbietenareaal ingezaaid. Prompt kregen die lokaal een bak sneeuw en wat vorst op de kop. Niet alleen in Nederland, ook elders in Europa regeert koning winter opnieuw. In Frankrijk kan dat 30.000 hectare bieten de kop kosten.
De sneeuwval in ons land verschilt erg per regio. Vooral in het oosten, van Groningen tot Limburg, viel er sneeuw die ook bleef liggen. Lokaal gaat het soms om zo'n 6-7 centimeter. De temperatuur ligt daarbij rond of net onder 0. Soms viel de laatste dagen ook flink hagel, wat de kiemplanten fataal kan worden. Vooral voor de bieten is het huidig weer lastig. Uien kunnen meer hebben, maar vooral voor de vroeg gezaaide gewassen is het niet fijn. In alle teelten zorgt het voor vertragingen van de opkomst, wat ongewenst is.
Meerderheid gezaaid
Juist afgelopen week is een enorme slag geslagen met het zaaien van de suikerbieten. In Zeeland, Zuid-Holland, West-Brabant en Flevoland is bijna het volledige bietenareaal ingezaaid. Landelijk raamt Cosun Beet Company het gezaaid areaal op 61%. Omgerekend goed voor bijna 50.000 hectare bieten. Die hoeven lang niet allemaal te worden overgezaaid, zo is de verwachting, maar met name voor de zeer vroeg gezaaide bieten is het spannend. Die gingen begin maart de grond in en stonden 24 maart boven. Het gaat om zo'n 1.000 hectare.
Vooral bij die vroege gewassen verwacht Marcel Arts, sales manager suikerbieten bij KWS, de problemen. Voor vorstschade is hij niet zo bang: "Een biet kan tot -5 of -6 graden wel hebben. Het ziet er erg uit, maar sneeuw isoleert juist. We hebben geluk dat het nu ook nat is, waardoor de grond niet bevriest. Een droge vorst is veel erger, zeker in het 2- of 4-blad stadium. Het gevaar nu zit hem vooral in de schieters. Blijft het 42 dagen na kieming tussen de 3 en 12 graden, dan treedt een verhoogd risico op schieters op."
Forse vorstschade in Frankrijk
Ook elders in Europa heeft de winter zijn herintrede gedaan. Zo vroor het in Frankrijk de laatste dagen tot -4 en dat terwijl een flink areaal bieten al vroeg was gezaaid. Het Institut Technique de la Betterave (ITB, de Franse IRS) vreest dat een areaal van 20.000 tot maximaal 30.000 hectare als verloren kan worden beschouwd. Volgens hoofdonderzoeker Ghislain Malatesta gaat het om 7% tot 8% van het landelijk areaal, schrijft Le Betteravier.
De verschillen per departement zijn wel groot. Het is afhankelijk van hoe vroeg is gezaaid en hoe koud het er was. Het departement Loiret is het zwaarst getroffen. Volgens ITB kan tot 80% van de bieten (15.000 hectare) als verloren worden beschouwd.
Klap voor teler
Het is een grote klap voor de telers die het treft. Na een desastreus bietenjaar hoopte ze dit jaar op beterschap. Daarvoor kregen ze behandeld zaaizaad tot hun beschikking dankzij de ontheffing op neonicotinoïden. Volgens Malatesta is het onduidelijk of - bij de huidige regels - wel overgezaaid mag worden met neonics-gecoat zaaizaad. Telers vrezen vooral voor de kosten. Zo'n €250 zaaizaad is weggegooid en de verlate zaaidatum kost op z'n minst 10 ton per hectare opbrengstpotentie. "Dat is een financieel verlies van €500 per hectare", zegt Alexander Pelé. Hij is voorzitter van de lokale telersvereniging CGB.
Wat de gevolgen zijn van van het koude weer in andere Europese landen is nog niet helemaal duidelijk. Ook in Duitsland zit het gros van de suikerbieten inmiddels in de grond. Vooral in het zuidwesten en zuiden van het land. Ook daar is het 's nachts koud. Dat geldt ook voor Polen, waar 35% van de bieten nu gezaaid is. In het Verenigd Koninkrijk daalde het kwik eveneens tot rond het vriespunt, maar de sneeuw die er viel bleef niet lang liggen. Ook daar zijn al veel suikerbieten de grond in gegaan.
Voldoende zaaizaad?
De kans dat ook in Nederland bieten moeten worden overgezaaid, wordt groter. Meestal gaat het om enkele honderden hectares in ons land om uiteenlopende redenen. Dit getal fluctueert per jaar, maar de cijfers hierover heeft Cosun recent offline gehaald. Met de kans op overzaai in heel Europa, neemt de vraag toe of er wel voldoende bietenzaad voorhanden is. Daarbij komt dat meestal niet alle gewenste rassen voldoende op voorraad zijn. Dat was vorig jaar al een probleem.
"In Nederland heeft KWS altijd voor 1.000 hectare zaaizaad op voorraad", zegt Arts. "Tot begin mei wordt die voorraad aangesproken. Wanneer er in Europa op grote schaal moet worden overgezaaid, moet de fabriek wel weer aan het werk. Het zaad is er wel, maar dit moet eerst gecoat en gepileerd worden. Dat kost 1 tot 2 weken. Voor de zaadbedrijven is het dit seizoen sowieso lastig, vanwege de uiteenlopende derogaties voor behandeling met de zaadcoating Cruiser SB. Er was lange tijd onzekerheid, tot vlak voor het zaaien begon."
Kou houdt aan
In Frankrijk staan nog 2 echt koude nachten op stapel, maar ook daarna wordt het niet echt warm. Een koude luchtstroom die direct van de Noordpool afkomstig is, zorgt ervoor dat we bijzonder koud weer hebben begin april in ons land, maar ook in Centraal- en Zuid-Europa. De vraag is nu wanneer en of het warme weer terugkeert. Dat ligt eraan hoe het kwartje valt en of een lagedrukgebied de kou kan verdrijven. De weermodellen zijn het daar nu niet over eens. Een temperatuur tussen 1 en 19 graden is mogelijk. Kortom; het kan letterlijk vriezen en dooien. Ook in de tweede helft van april wordt weinig warm lenteweer verwacht. Een zonovergoten en gortdroog voorjaar wordt volgens de meteorologische diensten steeds onwaarschijnlijker.
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.