'Teelt van hennep en vlas moet meerwaarde krijgen'

De teelt van hennep en vlas is erg klein in Nederland. Ons land telt 2.400 hectare vlas en 1.900 hectare hennep, maar volgens de brancheverenging is er genoeg reden om extra aandacht te besteden aan de vezelgewassen. Beide gewassen scoren bijvoorbeeld zeer goed op het gebied van klimaat en milieu, zo blijkt uit het onderzoek van CLM. Vlas en Hennep.nl pleit er daarom voor dat er meer aandacht aan deze gewassen wordt besteed in het Nationaal Strategisch Plan, dat invulling moet geven aan het nieuwe Europees landbouwbeleid vanaf 2023.

Ruimere vruchtwisseling
Hennep- en vlasteelt kent een groot voordeel in het bouwplan: een ruimere vruchtwisseling. "In de transitie naar de volhoudbare landbouw is het belangrijk om zeer zorgvuldig om te gaan met de bodem, oftewel je bedrijfskapitaal. Rustgewassen (zoals vlas) belasten de bodem minimaal", aldus Jo-Annes de Bat, gedeputeerde in de provincie Zeeland. Ook Marjan Minnesma, directeur van Stichting Urgenda, ziet het belang van deze 2 gewassen in: "Hennep en vlas slaan CO₂ langdurig op en helpen bij het realiseren van een gezond en circulair gebouw."

Daarnaast is de hennep- en vlasteelt ook interessant met het oog op de verwachte krimp in het aardappelareaal volgend jaar. "Door een ruimere vruchtwisseling wordt de kwaliteit van de bodem naar een hoger niveau getild. Dit pakt uiteindelijk positief uit voor de hoogsalderende gewassen. Een perfecte extra teelt dus als je ruimte over hebt", zo licht David Kasse van Vlas en Hennep.nl toe. "Overigens rendeerde vlas afgelopen jaar ook goed, nu met de coronacrisis is het lastiger. Dat geldt natuurlijk ook voor veel andere gewassen, al verwacht ik wel dat die andere gewassen eerder herstellen. Immers: voedsel is noodzakelijk, textielaankopen kunnen worden uitgesteld."

Meerwaarde bieden aan de teler
Vanuit de maatschappij wordt de teelt van deze vezelgewassen eveneens aangemoedigd. Zo levert deze teelt een stevige bijdrage aan een gezonde bodembiologie, resulteert het in duurzame eindproducten (zoals kleding, isolatie- en bouwmaterialen) en is het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen minimaal of beperkt. Ook op het gebied van bemesting, waterverbruik en biodiversiteit scoren vlas en hennep beter dan bijvoorbeeld aardappelen en tarwe, zo blijkt uit het onderzoek.

Het grote probleem is echter, net als bij de biologische landbouw, dat al deze voordelen nog niet voldoende tot waarde gebracht kunnen worden. "Met andere woorden: deze voordelen (die maatschappelijk gesteund zijn) worden momenteel nog niet uitbetaald aan de boer", aldus Kasse. Om dit te bewerkstelligen, is het nodig om de vraag naar deze vezelgewassen te stimuleren en om vanuit de overheid de maatschappelijke meerwaarde te belonen. Een voorbeeld is dat de overheid in het Nationaal Strategisch Plan maatregelen opneemt die de teelt ondersteunen, bijvoorbeeld door middel van een toeslag.

Groningen en Zeeland in het bijzonder
Branchevereniging Vlas en Hennep.nl heeft daarbij bewust gekozen voor een samenwerking met de provincies Groningen en Zeeland. "De teelt en verwerking van hennep is het grootste in Groningen en voor vlas geldt dit in Zeeland", vertelt Kasse. "Deze samenwerking met provincies hebben we gezocht, omdat zij grote invloed hebben in het opstellen van het nieuwe Nationaal Strategisch Plan."

Henk Staghouwer, de gedeputeerde van Groningen, is al enthousiast. "We hebben het rapport als provincie mede mogelijk gemaakt, omdat we het belangrijk vinden om duidelijk te weten wat de potentie van de teelt van hennep en vlas is. Nu bekend is dat de teelt op positieve wijze bijdraagt aan de klimaatdoelen, zie ik vlas en hennep als een mooie toevoeging aan de landbouw in Groningen."