Kan de afnemer onder het aardappelcontract uit?

De gevolgen van de coronacrisis bij fritesproducenten worden steeds meer duidelijk. Doordat de vraag uit de horeca is weggevallen, dreigen zij met een overschot aan frites te komen zitten. De vrieshuizen komen vol te liggen met eindproduct waar geen vraag naar is. De aardappelsector verwacht het seizoen van oogst 2019 uiteindelijk af te sluiten met een overschot van 1 miljoen ton aardappelen.

Afzet contractaardappelen
Ook contracttelers maken zich zorgen of hun aardappelen nog wel worden opgehaald en of zij conform het contract krijgen betaald voor het product. De hamvraag daarbij is of een afnemer onder zijn contract uit kan en zich kan beroepen op overmacht door de coronacrisis. In de algemene voorwaarden van de aardappelverwerkende industrie (VAVI) is in Artikel 8 een hoofdstuk aan situaties van overmacht gewijd.

Mario Versendaal, advocaat bij Scholtens Advocaten in Emmeloord, zegt desgevraagd dat het ontbinden van zo’n contract echt de laatste stap is die de verwerkers kunnen nemen. “Zo’n grote stap kan niet direct worden genomen. Corona is een buitengewone omstandigheid en dat kan leiden tot overmacht. Van geval tot geval moet dat worden beoordeeld. Ontbinding is de laatste stap.”

Wanneer een verwerker geen plek meer heeft voor de gecontracteerde aardappelen, is de eerste stap om te overleggen. Beide partijen (koper en verkoper) moeten bespreken welke actie zij kunnen ondernemen om toch aan het contract te voldoen. “Hierbij moet er dus nagedacht worden over voorwaarden. Een optie zou kunnen zijn om de condities van leveren te veranderen door bijvoorbeeld op een later tijdstip in het jaar te gaan leveren of minder te leveren.”

Overmacht
Toch kan het zo zijn dat het coronavirus inderdaad overmacht oplevert, aldus Versendaal. De fritesproducent moet dit echter goed kunnen onderbouwen en aantonen. “De vraag is dus wanneer er sprake is van overmacht. Dit moet worden onderbouwd op basis van gegevens, en er moet worden gekeken naar de voorwaarden van het contract. Wanneer er niets is geregeld, geldt de wettelijke regeling voor overmacht. Het lastige is dat de voorwaarden verschillen per contract. En deze voorwaarden moeten dan ook per situatie worden bekeken. Een verwerker kan dus niet ineens in het algemeen bepalen dat het coronavirus overmacht is. Het kan zo zijn dat corona in het ene geval wel tot overmacht leidt en in een andere geval niet”, licht de advocaat toe.

Eerst overleg
Hij benadrukt dat overleg tussen beide partijen het belangrijkste is. “Beide partijen moeten gewoon om tafel gaan zitten wanneer er sprake is van het niet na kunnen komen van de contracten. In deze overleggen moeten alle andere opties eerst worden bekeken. Partijen moeten elkaar een beetje helpen.”