Nieuws Veldbonen
Nat najaar lastig, maar niet onmogelijk voor veldbonen
Met oogstwerkzaamheden nog op het programma, is nog lang niet overal een gewas in gezaaid; dit geldt, naast wintertarwe, ook voor winterveldbonen. Een teelt die sinds een paar jaar sterk in opkomst is. Tot wanneer kun je veldbonen zaaien en welke maatregelen moet je nemen?
De teelt van veldbonen is niet per se nieuw in Nederland, maar staat wel hernieuwd in de belangstelling. Mede door de komst van de winterharde rassen is deze teelt interessanter geworden voor een grote groep boeren. Ook is er meer interesse in de teelt van eigen plantaardig eiwit.
Tundra is het grootste ras bij winterveldbonen. Wiersum Plant Breeding biedt het winterras Hiverna aan. Er zijn echter meer rassen: Bumble, Diva, Honey en Wizard. De laatstgenoemde is verreweg het grootste ras in het Verenigd Koninkrijk.
Stijgend areaal
In 2000 bedroeg het areaal (zomer)veldbonen net geen 700 hectare. Voor 2019 ging ongeveer 950 hectare veldbonen de grond in, zo becijferde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Om hoeveel zomerveldbonen en winterveldbonen het gaat, wordt niet bijgehouden. Sinds 2014 worden in ons land winterrassen gezaaid. De laatste 5 jaar is een duidelijke stijging merkbaar. Het totale areaal van peulvruchten bedraagt in ons land 3.510 hectare. Veldbonen zijn dus goed voor 30% van het totaal. De oppervlakte sojabonen bedroeg dit jaar bijna 500 hectare. Met ruim 1.400 hectare zijn bruine bonen de meest populaire droge boon.
Winterveldbonen hebben als voordeel een hogere opbrengst en vroeger oogstmoment. Dat pakte dit jaar voordelig uit, omdat het oogstmoment van sojabonen of bruine bonen verre van gunstig was. Niet alle percelen zijn geoogst. De winterveldbonen worden vanaf medio augustus gedorst. Zaaien wordt normaliter in oktober gedaan. Dit najaar is dat echter een probleem. De percelen zijn nat of zelfs helemaal niet begaanbaar.
Ervaring uit Engeland
Gelukkig kan ook onder verminderde omstandigheden gezaaid worden, al lijkt dat niet overal mogelijk. Met name het wegrotten van het zaad is een probleem bij veel regenval. In het Verenigd Koninkrijk is deze teelt groot, met een areaal van 36.000 hectare en daarnaast ook nog 95.000 hectare voorjaarsbonen. Onderzoeksinstituut Processors and Growers Research Organisation (PGRO) heeft veel ervaring met de teelt.
In 2012, eveneens een zeer natte herfst, deed PGRO proeven met zaaien onder slechte omstandigheden. De winterrassen Wizard en Clipper zijn afgelopen voorjaar gezaaid. Dit levert, afhankelijk van het groeiseizoen, een vertraging van het oogstmoment op tussen de 7 en 12 dagen. Wel is het belangrijk om voldoende zaaizaad te gebruiken. Gemikt wordt op 40 planten per vierkante meter, voor het beste resultaat.
Opbrengstverschillen
De winterbonen die wel in de herfst werden gezaaid, met 18 planten per vierkante meter, leverden dezelfde opbrengst als voorjaarsbonen. In ons land is een hogere zaaidichtheid, vooral op kleigrond, de praktijk. Tot 30 zaden per vierkante meter bij slechte omstandigheden. In Engeland zijn winterrassen in het voorjaar gezaaid (36 zaden per vierkante meter), dan lagen de opbrengsten 18% lager dan in de herfstzaai. Zaai je te weinig zaden, dan gaat de opbrengst fors omlaag. Wie dus al herfstrassen heeft besteld, kan dus ook nog volgend voorjaar zaaien.
Belangrijk is om de winterbonen goed op diepte te leggen. Op die manier is het risico op vorstschade miniem. Een zaaidiepte van 10 centimeter is ideaal. Niet iedere zaaimachine kan dit bereiken. Zeker niet wanneer met een precisiezaaimachine wordt gezaaid, onder mindere omstandigheden. Zomerbonen worden ondieper gezaaid.
Niels van der Boom
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.