Aardappelmarkt in de nachtstand

Met nog een aantal maanden voor de boeg voor het afronden van het seizoen 2024/25 is de stemming bedroevend slecht. De hoge verwachtingen qua prijzen die er tot een aantal weken geleden nog waren – kijkend naar de twee voorgaande seizoenen – zijn compleet de bodem ingeslagen. De onderkant van de markt ligt op €15 per 100 kilo voor Fontane en Challenger en wordt als zodanig ook door het Duitse Reka vrijdag 11 april genoteerd. Belgapom kon eerder op de dag niet met een notering komen vanwege het gebrek aan transacties. Seizoen 2024/25 zal de boeken ingaan als één van uitersten. Zo noteerde de termijnmarkt voor het april 2025-contract op zijn hoogtepunt bijna €40. Met nog twee handelsweken te gaan voor afwikkeling zal de definitieve cash settlement rond €17,50 gaan uitkomen, een dikke halvering ten opzichte van het hoogste prijsniveau.

Is dan de gifbeker helemaal leeg?, zou de vraag kunnen zijn. Het niet noteren van de Belgapom is een slecht teken. Verwerkers zijn niet aan de markt, al was het alleen maar het afhalen van de gecontracteerde aardappelen en de meeleverkilo's waarvoor in het geval van Fontane niet meer dan €15 per 100 kilo voor wordt betaald. Indien een teler dat niet genoeg vindt, heeft men er geen probleem mee de aardappelen te laten liggen. Verwerkers lijken niks extra's te willen hebben, dan wel te kunnen gebruiken. De verwerkers zouden de contracten volgens insiders naar achteren hebben geschoven en eerder dit jaar in de vrije markt te hebben bijgekocht. Met een flink aftoppende fritesafzet heeft men dus voldoende grondstof voorhanden met alle gevolgen van dien (lees: geen markt).

Omslaan als een blad aan een boom
Het keren van de aardappelmarkt als een blad aan de boom komt wel op een zeer slecht moment. De keuze met betrekking tot het areaal is gemaakt op het moment dat de stemming in de aardappel- en fritesazetmarkt opperbest was. De verwachting voor oogst 2025 is dan ook een flinke areaaluitbreiding. Zo publiceerde Viaverda deze week dat er in België een uitbreiding van ruim 5% van het areaal van de hoofdoogst wordt verwacht. Binnen het palet aan rassen zal Fontane met bijna 70% van het totale areaal bewaaraardappelen het grootst zijn.

Met een flinke areaaluitbreiding in de EU-4 landen en de wetenschap dat 'oude' oogst aardappelen zwaar in mineur zullen eindigen, is de uitgangspositie voor komend seizoen verre van positief. Als er zich geen ramp voordoet (extreme droogte, overvloedige regen in de oogsttijd etc.) wordt het een ramp, is een gevleugelde uitspraak die je in de markt hoort. Veel telers liggen daar vooralsnog niet wakker van. De meeste aardappelen zijn immers op prima prijzen vastgelegd. Echter, na oogstjaar 2025 ligt weer een ander oogstjaar in het verschiet en het zou kortzichtig zijn om de toch wel donkere wolken aan de tot voor kort heldere hemel niet te zien. Een substantieel volume van de aardappeloogst zal links- of rechtsom worden afgerekend op de dagmarkt (denk aan pool, meelever- en vrije aardappelen). Als deze het kostprijsniveau niet halen, zal dat een flinke deuk opleveren voor het gemiddeld rendement per hectare binnen een teelt waarvan de kostprijs alleen maar verder toeneemt.