Perfecte storm hangt boven de aardappelmarkt

De grote vraag is: wie vangt het vallende mes? Dat alle negatieve ingrediënten in de markt zo samen komen, zie je niet vaak. De laatste keer was tijdens het uitbreken van corona waarbij de markt ook compleet implodeerde.

Voorjaar
Waar de afgelopen twee jaren het voorjaar voor een impuls zorgde voor de aardappelprijs en het voorjaar extreem laat en nat was, lijkt voor oogst 2025 het tegenovergestelde het geval te zijn. De winter was relatief droog, met zelfs wat lichte nachtvorst en nu is het voorjaarsweer vroeg en prachtig. Volgens de weerberichten kan dat nog wel even aanhouden. Een goede structuur met hoge temperaturen zorgen voor een flitsende start in de vroege teeltgebieden.

Vroege teeltgebieden
Deze week zullen de arealen in Bordeaux zo goed als gepoot zijn. In de Palts zijn de werkzaamheden deze week gestart en volgende week verwacht men aan de slag te kunnen in de deelstaat Rijnland. Het is lang geleden dat men onder zulke mooie omstandigheden zo vroeg in het seizoen kon starten. Als het weer goed blijft, zal uiteindelijk binnen nu en drie weken de hoofdoogst de grond in gaan. Het zegt natuurlijk nog niks over de uiteindelijke opbrengst, omdat er nog van alles kan gebeuren (vorst, droogte, etc.).

Export
De export van aardappelen is de laatste weken ook stil komen te vallen. Deze liep relatief goed, met goede vraag uit verschillende werelddelen, maar dat lijkt nu even niet meer aan de orde te zijn. Vooral de afzet naar Afrika is stil komen te vallen door groot aanbod vanuit Egypte. Insiders fluisteren dat dit aardappelen zijn die bedoeld waren voor de Europese markt, maar dat deze zijn gecanceld waardoor ze voor elk geld nu op het Afrikaanse continent worden aangeboden.

Dekking verwerkers
De hoofdvraag van aardappelen moet in Europa uiteindelijk komen van de verwerkers. Deze was in de aflandperiode seizoensmatig door overdekking van een behoorlijk aantal verwerkers. Hiermee ontstond een bulldozereffect op de markt en kon zelfs het verlagen van de prijs niet voor meer vraag zorgen. De prijs zakte ruim onder kostprijs en is gelijk aan het huidige prijsniveau van Belgapom.

Ook voor het bewaarseizoen hebben/hadden de meeste verwerkers goede dekking. Daarbij ging men ervan uit dat de afzet van frites weer zeker zo groot zou zijn als voorgaande jaren en zelfs iets zou groeien. Bij een lichte groei zou er op dagprijs nog voldoende bijgekocht moeten worden. Net voor kerst ontstond er extra vraag naar bepaalde specifieke aardappelrassen (Innovator) vanuit een beperkt aantal verwerkers. De dekking was voldoende maar niet op specifieke rassen. Deze run op fastfoodrassen zoog de rest van de aardappelmarkt mee.

Belgische verwerkers bleven terughoudend met de prijsverhoging (met veel gemopper tot gevolg onder Belgische telers). Echter, de Belgische verwerkers hadden geen behoefte aan fastfoodrassen. Hun afzet zat vooral in de Fontane-achtige rassen en daar was (is) door onder andere kwaliteitsproblemen voldoende aanbod in. Toen de dekking van de fastfoodrassen gerealiseerd was begin februari viel de vraag in zijn totaliteit ook weg uit de markt. Geen vraag naar aardappelen en een achterblijvende afzet van het eindproduct (en daarmee het groeien van de fritesvoorraad) zorgde voor een complete vraaguitval. Gevolg: sterk dalende prijzen.

Kansen
Nu de markt in een soort perfecte storm beland is (vroeg voorjaar, grote dekking, haperende afzet en matige export) is de vraag wat de markt verder gaat doen. Veel zal afhangen van het herstel van de fritesafzet. Daarbij spelen ook geopolitieke kansen en bedreigingen een rol. Als Trump een handelsoorlog ontketent, kan die ook kansen bieden voor de afzet van frites vanuit Europa naar andere werelddelen. Ook de uiteindelijke voorraad aardappelen tot einde seizoen zal bepalend zijn. Wordt er veel gemorst of afgekeurd bij deze lage (onder kostprijs) prijzen met een mogelijk matig groeiseizoen in de maanden mei en juni dan kunnen er op het einde altijd weer kansen ontstaan. Echter, op korte termijn is stabiliseren het beste wat de markt kan doen.