132% verwachtingswaarde in de aardappelmarkt

Het is nu al duidelijk merkbaar dat de spanning aan het afnemen is. Met het vorderen van de oogst komt er ook steeds meer rooicapaciteit beschikbaar voor de laatste percelen. Sommige telers zijn klaar met rooien en helpen bij een collega, om maar eens wat te noemen. Wat de uiteindelijke totale oogst in de EU-4 zal worden, blijft in nevelen gehuld. De verschillen in opbrengst en kwaliteit zijn per land, regio en perceel zeer verschillend. Pootdatum, grondkwaliteit, regenschade en ras zijn medebepalend voor de tonnen die boven de grond worden gehaald.

Prijsvorming
Ook de prijsvorming wordt gevangen door de omstandigheden. Belgapom noteerde voor de elfde week op rij €12,50 waarbij deze week voor het eerst de stemming wijzigde van stabiel naar prijshoudend. Of dat een voorteken is voor een beweging van de Belgapom moet nog blijken de komende weken.

Voor de Nederlandse telers blijft de prijs van aardappelen in een dikke mist gehuld. Door het uitblijven van de PotatoNL-notering kan enkel gekeken worden naar de Belgapom en daarmee is de Belgische verwerkingsnotering leidend geworden in Europa. Of en wanneer er nog een PotatoNL-notering komt, blijft bij navraag bij de partijen onduidelijk. En daarmee betaalt de Nederlandse teler de rekening.

Verwachtingswaarde
Wat wel zeer uitzonderlijk en opvallend is aan de aardappelmarkt is de hoge verwachtingswaarde en dus het prijsverschil tussen de dagmarkt en levering op termijn. Vandaag je aardappelen af land leveren voor €12,50 of ze verkopen voor levering april 2025 voor €29 is een verwachtingswaarde van 132%! Een percentage dat nog niet eerder gezien is. Kortom kopers en verkopers verwachten dat in een half jaar de prijs voor aardappelen meer dan verdubbelt. 

De grote vraag is dan ook: is de dagmarkt te laag of de termijnmarkt te hoog? Dat antwoord is lastig te geven. Feit is wel dat door het late starten van het oogstseizoen en de daardoor hoge dekkingsgraad van de verwerkers de dagprijs van vrije aardappelen onevenredig hard gezakt is en er door gebrek aan logistieke ruimte onvoldoende vraag is.

Inmiddels zien we slimme telers aardappelen bijkopen in Nederland vanuit Duitsland voor €17 tot €19 thuisgebracht, om deze vervolgens door te verkopen op levering april voor €28 tot €30. De verwachtingswaarde is vooral gebaseerd op de prijsvorming van de afgelopen jaren (dure jaren), de hoge frites- en contractprijzen én de extreme kosten die telers hebben moeten maken voor het telen van aardappelen.

Opmerkelijk
De termijnmarkt beleefde vandaag een bijzondere dag. Met een omzet van 120 contracten werd een nieuw record gezet na het BinckBank/Saxo Bank-tijdperk. ADM is nu als grootste partij actief in de clearing en brokerage. Langzaamaan worden partijen weer actief. Iets wat logisch is als je kijkt naar de verwachtingswaarde. Telers en handelaren zoeken dekking op deze niveaus, maar ook kopers blijven zich melden op de termijnmarkt ondanks de verwachtingswaarde.

Verwerkers kopen wel aardappelen bij telers op levering april, maar dan wel specifieke rassen als Innovator en Markies. Rassen die men makkelijk weg kan zetten in het hogere fritessegment. De onzekerheid en hapering in de markt wordt ook voor een belangrijk deel veroorzaakt door de fritesmarkt. Deze wordt gekenmerkt door matige afzet en groeiende voorraden bij verwerkers.

Ook individuele posities van verwerkers zijn bepalend voor het gedrag in de markt. Zo zijn er verwerkers die werken met een overschot aan grondstof, maar ook verwerkers met nog ruimte voor extra grondstof. De bodem lijkt voorlopig wel gelegd in de markt, maar of en wanneer de prijssprong van de dagmarktprijs naar de verwachtingsprijs zal gaan plaatsvinden, is nog even afwachten.