Nog 110.000 hectare in de EU-4 te rooien

In Nederland moet naar schatting nog 20% van het areaal worden gerooid. In Flevoland en op de Zuid-Hollandse eilanden is de oogst vrijwel afgesloten en gaat het om de laatste hectares. Ook in grote delen van Noord-Holland en Noord-Nederland (klei) zitten de aardappelen achter de planken.

In de andere teeltgebieden voor consumptieaardappelen hebben telers de oogst nog niet afgerond. Vooral in Oost-Nederland, het midden en oosten van Noord-Brabant en in Limburg zit nog een significant areaal in de grond. Op de Brabantse klei en in Zeeland zijn telers eveneens niet klaar. Al proberen bedrijven er dit weekend wel een punt achter te zetten, mits de gewassen voldoende zijn afgestorven. Percentages noemen is gevaarlijk maar, op de zand- en leemgronden gaat het naar schatting vaak om 50% of meer dat nog in het veld staat.

Vooral Wallonië loopt achter
Belgische telers hebben – ondanks de soms lokaal vele neerslag – toch doorgerooid. Viaverda schat het percentage geoogst op 70% tot 80% in Vlaanderen (dat was begin vorige week 50%) en 50% tot 60% voor Wallonië. Dit betekent dat, met name voor de Waalse telers, nog zeker zeven tot veertien rooibare dagen nodig zijn om alles binnen te krijgen.

De rooivoortgang in Nederland loopt tot nu toe vrijwel parallel aan vorig najaar. Toen was op 20 oktober ook 80% geoogst. In België ging het om 70%. De afloop van de situatie staat in het collectief geheugen gegrift. De huidige situatie is wezenlijk anders. Een jaar geleden stond de neerslagmeter van het KNMI ruim boven de 100 millimeter en lokaal veelal boven de 150 millimeter. Alleen het uiterste zuiden komt nu al boven de 100 uit, al is het in Oost-Nederland ook behoorlijk nat.

Warm najaarsweer
Deze week hebben we in Nederland en België te maken met rustig en bovengemiddeld warm weer. De temperaturen kunnen in Limburg zelfs oplopen tot 20 graden. Daarbij is het 's nachts vrij koud. De hoge temperaturen zijn voor het bewaren een uitdaging. De lucht is te warm en vochtig om met buitenlucht te drogen. Eind oktober keert het wisselvallig weer terug, zo tonen de weermodellen nu, en keert een buiig weertype terug.

Op het aardappel kantoor. Laatste 6 ha te doen. Nog even Wulfje dan rust na 90 ha dienst vant jaar pic.twitter.com/vthdH3u8Rz

— Michael Schippers (@mschippers67) October 20, 2024

Veel aardappeltelers wachten een nieuwe buienreeks niet af en proberen – voor zover mogelijk – de aardappelen binnen te krijgen. Daardoor komt het product soms erg nat binnen, met veel aanhangende grond. Verstikken, door het dichtsmeren van de lenticellen, ligt op de loer. Gewassen waar geen MH-bespuiting op is uitgevoerd, of waar die niet goed is gelukt, kunnen al de eerste kiemen vertonen. Viaverda merkt op dat bepaalde rassen erg kiemlustig zijn. Door de soms extreem late pootdata zijn gewassen er niet altijd aan toe om gerooid te worden. Late rassen (Markies, Ramos) moeten soms zelfs nog worden doodgespoten!

110.000 hectare te rooien
Opsommend gaat het om bijna 110.000 hectare consumptieaardappelen die in de EU-4 nog geoogst moeten worden. Dat is 19% van het totaalareaal. Dit klinkt misschien veel – en dat is het uiteraard ook – maar op zich geen zorgelijke situatie voor de tweede helft oktober. Het betekent wel dat ook de eerste helft van november aardappeltelers gunstig moet zijn gestemd om de oogst tot een goed einde te brengen.

Het totaalplaatje in de EU-4 (Nederland, België, Duitsland, Frankrijk) komt nog altijd uit op een bovengemiddelde aardappeloogst dit najaar, mits alle aardappelen uit de grond komen! Een berekening 'op de achterkant van een sigarendoosje' leert dat het huidig te oogsten areaal goed is voor minstens 4,6 miljoen ton aardappelen (vijfjarig gemiddelde EU-4 van 42,87 ton/ha). Bijna een vijfde van de totale oogstomvang.

Opbrengsten wisselen sterk
Berichten over de opbrengsten en kwaliteit zijn zeer wisselend. Percelen met gesneden pootgoed, die vervolgens veel water voor hun kiezen kregen, vallen zwaar tegen. In het zuidwesten maken telers daar veel melding van. Opbrengsten van 25 tot 35 ton zijn dan eerder norm dan uitzondering. Op de zandgronden worden – ondanks de nattigheid – soms wel gemiddelde tot bovengemiddelde opbrengsten behaald. Daarbij moet worden gezegd dat de situatie lokaal erg kan verschillen. Ook in België vallen de opbrengsten niet altijd tegen, maar kost een later pootdatum zeker kilo's.

Zorgen rond de afloop van de oogst zijn er nog niet. Zeker de grotere telers zijn wel gewend dat het rooien doorloopt tot in november. Op zich is dat geen probleem, mits een al te strenge nachtvorst wegblijft. Duidelijk is wel dat de eerste helft van volgende maand ook nog volop benut gaat worden voor het rooien. Het is koffiedik kijken hoe het weer in die periode uitpakt. De urgentie is bij eenieder aanwezig. Doorpakken waar het kan, ook al zijn de omstandigheden een mager zesje in plaats van een acht of hoger.