In een volle fritesmarkt houdt de prijs stand

Het is niet eenvoudig om een goed beeld te geven van de exportstromen voor frites over de wereld. Niet alle landen zijn op tijd met het aanleveren van douanegegevens, waaronder Nederland en België. In de eerste zes maanden van dit jaar hebben de tien grootste exportlanden gezamenlijk 2,58 miljoen ton eindproduct verscheept. Dat is 2% meer dan vorig jaar werd gedaan en daarmee een nieuw record.

Noord-Amerika
In werkelijkheid ligt dit cijfer waarschijnlijk nog iets hoger, omdat niet alle EU-landen data hebben aangeleverd over de handel binnen de Europese grenzen. De EU-4 en Polen hebben iets meer frites afgezet. Zij hebben vooral te maken met concurrentie vanuit Noord-Amerika. Met aardappelen in overvloed hebben de Amerikanen en Canadezen behoorlijk wat handel terug kunnen pakken.

Canada springt er het meest tussenuit. In de eerste zes maanden van dit jaar exporteerde het 742.400 ton bevroren aardappelproducten. Dat is 7,5% meer dan vorig jaar het geval was. De VS komt in diezelfde periode op 456.300 ton. Een stijging van ruim 1%. Niet alle EU-landen hebben data aangeleverd, waardoor het een beetje gissen is hoe deze cijfers uitkomen. Waarschijnlijk gaat het om een lichte krimp.

Canadese export
Dat Canada (als individueel land) verreweg op nummer één in de ranglijst staat komt grotendeels omdat het enorm veel frites exporteert naar buurland VS. In het tweede kwartaal ging 88% van alle frites de landsgrens over. Mexico, Japan, Panama en China maken de top 5 compleet. Andersom exporteerde de VS 'slechts' 12.600 ton frites naar Canada. Daarmee is het land goed voor 5,5% van het totaal. Japan en Mexico zijn traditiegetrouw de grootste afnemers van Amerikaanse frites.

De totale exportwaarde van de tien grootste landen (waarbij de EU voor het gemak als één wordt gezien) nam in de eerste helft van dit jaar met 5% toe tot €3,46 miljard. Dat is een record. Voorzichtig is stabilisering te zien in de betaalde prijzen voor frites, al neemt die nog niet veel gas terug. Mede door de invloeden vanuit China, India en Turkije, die flink meer frites hebben geëxporteerd dit jaar.

Fritesprijs 88% gestegen
Vanuit de EU is wel zichtbaar dat de waarde daalt, al is dat opnieuw niet helemaal goed te becijferen door gebrekkige cijfers. De prijs van een ton bevroren frites bleef stabiel. Ten opzichte van de tweede helft van vorig jaar steeg het enkele euro's, tot €1.272 per ton, maar kijkend naar de eerste helft van 2023 is het wel €7 minder. Vergelijk dat met een prijs van 'slechts' €675 drie jaar geleden, dan is het een waardestijging van 88%. 

Kijkend naar het wereldtoneel blijft de EU relatief goedkope producten aanbieden. Het gemiddelde van de tien landen bedraagt namelijk €1.340 per ton. Vooral Nieuw-Zeeland, Brazilië en India zijn prijsvechters op de wereldmarkt. Laatstgenoemde zag in het eerste half jaar zijn exportwaarde met 45% toenemen. Vanuit China steeg de omzet met een vijfde. Turkije doet het met 50% het beste. Dat is ook terug te zien in de volumes. 

Achterdeur
Het gaat om relatief bescheiden hoeveelheden: 30.000 ton voor Turkije, waarvan het grootste gedeelte wordt uitgevoerd naar Rusland. Sinds de oorlog met Oekraïne geldt dit land als 'achterdeur' voor Europa om toch frites naar Rusland te kunnen exporteren. In de eerste helft van het jaar leverde Turkije bijna 17.000 ton frites aan het land. Dat is 123% meer dan de 7.603 ton die in de eerste zes maanden van vorig jaar werd uitgevoerd. Opvallend genoeg is China dan weer een belangrijke leverancier van Turkije voor frites. 5.200 ton in de eerste helft van dit jaar. De VS is met 6.300 ton de grootste afnemer.

Exporteurs van frites hebben het volume en vooral de marktwaarde hoog weten te houden. Signalen dat hoge inflatiecijfers voor strubbelingen bij de afzet van aardappelproducten zorgen zijn in de eerste zes maanden nog niet zichtbaar. Toch is dat wel waar fabrikanten rekening mee houden. De EU kan als verliezer worden gezien op het wereldtoneel. Toch blijft de daling in volume en euro's relatief gering. Ook vertroebelen het gemis aan recente cijfers dit beeld.