‘We moeten aardappelteelt in Nederland koesteren’

Dit zei Dick Hylkema, voorzitter van de Nederlandse Aardappelorganisatie (NAO) woensdag (21 augustus) bij de opening van de Aardappeldemodag in Westmaas. "Onze havens, Schiphol, AMSL staan allemaal in de picture als nationale trots. Wij moeten er ook werk van maken dat Nederland trots is op een miljardentak als onze aardappelsector." Hylkema ziet het als collectieve opdracht van alle partijen in de aardappelketen om hieraan te werken. "Het behoud van de aardappelteelt in Nederland is lang niet vanzelfsprekend. Die moeten we koesteren. Weliswaar vindt de groei plaats buiten Nederland. Dat is niet erg, zolang we onze rol als Nederland maar behouden."

Dragend gewas voor de akkerbouw
Hylkema wijst daarbij op de rol van de aardappelteelt als 'dragend gewas' voor de akkerbouw. Zo'n 40% van het inkomen haalt een akkerbouwer gemiddeld uit de aardappelteelt. Daarbij is de aardappel het derde voedselgewas op deze wereld na tarwe en rijst. "Een ongekende positie; de aardappel is een uitermate succesvol product. Met groeipotentie, doordat de aardappel relatief weinig water en voeding nodig heeft." Tot slot benadrukt Hylkema het unieke aardappelcluster in Nederland. "Alles is hier aanwezig, van veredeling, teelt, handel, verwerking en alles daaromheen: kennisinstellingen, keuringsdiensten en overheidsorganisaties als de NVWA. Dat zien we verder nergens op de wereld. Dat moeten we echt beter uitdragen."

De aardappelteelt in Nederland staat qua omvang onder druk. Qua areaal zit een structurele groei er niet meer in, doordat de teelt tegen haar grenzen aanloopt. Dat viel in ieder geval op te maken uit een seminar over de toekomst van de teelt in ons land. Zo is de druk op de ruimte enorm, gaf Tineke de Vries, voorzitter van LTO Akkerbouw, aan. "Als je ziet wat er in Nederland gebeurt en hoeveel claims er op landbouwgrond worden gelegd, denk alleen al aan woningbouw of natuur, dat is enorm." Ook Alex Datema, directeur Food & Agri van Rabobank Nederland, verwacht een krimp 'doordat de ruimte er niet voor is'. "Of dat erg is, is de vraag. Gaat het over de hoeveelheid of over de kwaliteit van de teelt en de bestendigheid naar de toekomst toe. Ik denk het laatste."

Constructieve partner van maatschappij
Volgens Datema is het beste scenario voor de Nederlandse aardappelketen een duurzame wijze van telen met een hoge productie en een lage milieudruk. "Dan heb je toekomstperspectief." Hans Langereis, inkoopdirecteur grondstoffen van McCain in Nederland en Duitsland, deelt deze visie. "Tegenwoordig kijken heel veel mensen mee: overheden, burgers, milieuorganisaties, waterschappen en zijn er de uitdagingen in stikstof, mest, natuur, klimaat en gewasbescherming. Als sector moeten we daarin gezamenlijk goed acteren en gezien worden als een constructieve partner. We moeten aan de slag, ook op het gebied van duurzaamheid."

Hoewel het areaal fritesaardappelen in België en vooral Frankrijk groeit, heeft McCain volgens Langereis een groot vertrouwen in de aardappelteelt in Nederland. "In de fritesconsumptie zit gewoon een heel mooie groei in binnen- en buitenland. De verwerkende industrie investeert in uitbreiding van capaciteit. Als McCain investeren we ook in onze productielocaties in Nederland. De ruimte is een uitdaging, maar we blijven met telers in gesprek om meer aardappelen te telen of samen te streven naar hogere opbrengsten per hectare." Dit vertrouwen en de noodzaak om de grondstofproductie mee te laten groeien met de verwerkingscapaciteit heeft zich volgens Langereis mede vertaald in hogere contractprijzen. "De contractprijs voor levering van aardappelen april 2025 ligt 50% hoger dan die van april 2023. De kosten zijn weliswaar ook gestegen, maar minder dan de contractprijs. Dat zegt wel wat."