Aardappelmarkt hangt tussen gevoel en feiten

Dat de aardappelmarkt zich wederom in een bijzondere situatie bevindt, is wel duidelijk. De gulden middenweg is geheel verdwenen in de aardappelmarkt. Acht weken geleden deed de markt nog €60 en vandaag is er geen koper te vinden.

De Nederlandse en Belgische verwerkers lopen achter in hun planningen en daarnaast wordt er veel geschoven met aardappelen. Telers willen graag leveren, maar zijn vaak niet aan de beurt. De late start van het seizoen zorgt voor een achterstand van een à twee weken bij de verwerkers. Gevolg is dat er een soort file ontstaat van telers met contracten die graag hun land leeg willen hebben. Daarbij groeien de aardappelen ook door, waardoor er weer meer aanbod ontstaat en de vertraging nog groter wordt. Zie hier de neerwaartse spiraal.

Aanbod van onbekende rassen
Er is voor vrije aardappelen simpelweg geen ruimte en dit heeft niks met de prijs te maken. Ook zweeft er aanbod boven de markt van onbekende rassen die door opportunisten uitgeplant zijn naar aanleiding van het vermeende gebrek aan pootgoed. Vorig jaar zagen we een gelijksoortige daling, echter vond die later plaats. De verwachting in de markt is dat als de prijs maar laag genoeg wordt, het aanbod wel zal opdrogen. De kosten van oogsten worden dan te hoog om nog aardappelen aan te bieden. Alternatieve markten komen dan in beeld of telers gaan op zoek naar (tijdelijke) opslag.

Voor (vrije) telers is het extra zuur, doordat dit jaar bekend zal staan als het duurste teeltjaar ooit. Duur pootgoed, hoge prijzen voor land en extreme druk van ziektes zorgt voor een record aan gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Extreme regen dwong veel telers om extra bemesting uit te voeren en nu het droog is staan de regenhaspels weer volop te draaien. De lage prijs heeft slechts in beperkte mate impact op de prijs van aardappelen uit de bewaring. De termijnmarkt kon deze week goed standhouden en liep aan het einde van de week zelfs nog weer iets op richting €29.

Telers houden de moed erin
Het aanbod van aardappelen uit de bewaring is er dan ook niet. Telers houden de moed erin, en zien in hun omgeving veel percelen waar wat aan mankeert. Waterschade, opkomstproblemen, phytophthora en het zeer laat poten zijn redenen om ervan uit te gaan dat de opbrengst niet boven het vijfjarig gemiddelde uit zal komen. Veel zal afhangen van de weersomstandigheden tot eind september. Kunnen de laat geplante percelen dan toch nog wat extra kilo's maken en vallen de percelen die waterschade hebben nog mee in opbrengst, dan zijn dat de open posten die bepalend zijn voor de verdere prijsontwikkeling.

Een ander aandachtspunt is de flinke groei van het aardappelareaal (ondanks het tekort aan pootgoed!) in Frankrijk en Duitsland. Daarmee lijkt bij een gemiddelde opbrengst de verwerkende industrie ondanks de groei van verwerkingscapaciteit voldoende grondstof beschikbaar te hebben. Vooral Duitsland lijkt op een redelijk tot goede oogst af te stevenen en zal dan ook door Nederlandse en Belgische verwerkers gebruikt kunnen worden als 'buffer' voor de mogelijke tekorten in de Benelux.

Ook het iets afkoelen van de fritesmarkt (niet de prijs, maar het volume) speelt daarbij een rol. Amerika en Canada hadden vorig jaar een goede oogst en lijken ook die ook dit jaar weer te krijgen. Dit betekent stevige concurrentie voor de Europese fritesafzet.

Al met al blijft het voor de akkerbouwers in de EU-4 een ondoorzichtige zaak voor zowel de prijsvorming als de marktontwikkelingen. Vooral omdat veel telers vanuit het veld (en hun rekening-courant) andere signalen krijgen. Lage graanopbrengsten, lage bietenopbrengsten en een matige stand van het gewas laat de verwachting in de markt leven.