Flink verschil in opbrengst tussen vroeg en laat gepoot

Dat laten de recentste proefrooicijfers van het Belgische Viaverda zien (voorheen PCA). Het Belgische ProefCentrum voor de Aardappel- en groenteteelt heeft van verschillende rassen proefrooicijfers gepubliceerd. Deze laten een grote spreiding zien in opbrengsten, wat toegeschreven wordt aan de verschillende pootdata.

Grote spreiding
Op 31 juli is het vroege ras Amora voor de derde keer bemonsterd op acht percelen. Gemiddeld komt de bruto-opbrengst uit op 47,9 ton per hectare, na gemiddeld 92 groeidagen. De spreiding is groot en varieert van 30 tot 66 ton per hectare. Het verschil tussen de percelen die begin april en half mei zijn gepoot blijven goed zichtbaar. De vroegst geplante percelen halen een gemiddelde van 60 ton per hectare (88% 50 mm+) en de later geplante percelen bereiken gemiddeld 38 ton per hectare (72% 50 mm+). Met het gegeven dat de later gepote percelen gemiddeld 35 groeidagen missen, is dit grote verschil niet gek.

De gemiddelde opbrengst van dit seizoen is, vergeleken met andere jaren, bovengemiddeld. Het meerjarig gemiddelde ligt na 92 groeidagen op 35 ton. Kijk je enkel naar de pootdata, dan verwacht Viaverda op basis van andere jaren een opbrengst van gemiddeld 42 ton. Overigens waren de eerste twee percelen al gerooid en lag de afrijping van de vroeg gepote percelen op 75% tot 80%. De later gepote percelen hebben een afrijping van 34%.

Sinora bovengemiddeld
Naast Amora werd ook het vroege fritesras Sinora bemonsterd op zeven percelen, door Viaverda, op 31 juli. De gemiddelde bruto-opbrengst komt uit op 34 ton per hectare na gemiddeld 75 groeidagen. In vergelijking met andere jaren is dit ook een bovengemiddelde opbrengst. Doorgaans vindt de eerste de proefrooiing rond 85 à 90 dagen plaatst en deze komt gemiddeld uit op 28 ton per hectare, een verschil van 6 ton. Vorig jaar kwam de opbrengst uit op gemiddeld 24 ton per hectare na een vergelijkbaar aantal groeidagen.

Gekeken naar de pootdata valt er wel wat op te merken. Op één perceel na is alles tussen 11 en 20 mei gepoot. De gemiddelde opbrengst van deze percelen komt zelfs uit op 38 ton per hectare. Het perceel dat op 12 juni de grond in ging, telt een opbrengst van slechts 6 ton. Dat trekt het gemiddelde duidelijk naar beneden. De afrijping op alle percelen is beperkt tot maximaal 20%.

Fontane heeft lange weg te gaan
Het ras Fontane laat ten opzichte van de vroege rassen een ander beeld zien bij Viaverda. In totaal werden er 36 percelen bemonsterd, verspreid over het Belgisch grondgebied in Vlaanderen en Wallonië. De plantdata ligt gemiddeld op 19 mei, slechts enkele dagen later dan in 2023. De eerste aardappelen gingen 18 april de grond in en de laatsten 17 juni. In het Waalse werd door de aanhoudende neerslag het laatst gepoot, met gemiddeld 1 juni als pootdatum. In de later gepote percelen waren nog nauwelijks aardappelen van 50 mm+ te vinden. In de eerder gepote percelen lag het percentage 50 mm+ op 67%.

Niet gek dat de spreiding in opbrengst ook hier groot is. Er werd een opbrengst van 4 tot 68 ton per hectare gemeten, waarbij één perceel een proefrooiing nog niet eens aan de orde was, gezien de kleine knollen. Gemiddeld komt de eerste proefrooiing na 72 groeidagen uit op 21 ton. Ook in 2023 werd gemiddeld 21 ton per hectare gemeten, welgeteld na 75 groeidagen gemiddeld. Desondanks kwam deze opbrengst uiteindelijk nog het hoogst uit sinds de laatste vijf jaar bij Viaverda. Het vijfjarig gemiddelde ligt in de eerste week van augustus op 37 ton per hectare.

Geen vergelijking
Het Belgische handelshuis Bruwier Potatoes doet ook ieder jaar proefrooiingen van het ras Fontane in week 31. De pootdata bij hun telers varieert van 5 mei tot 12 juni, zo maakten zij 8 augustus bekend. De gemiddelde netto-opbrengst (bruto -15%) van de proefrooiingen kwamen uit op 24,1 ton, waarvan 35% in 50 mm opwaarts zat. In de vijf jaren hiervoor lag de gemiddelde opbrengst altijd boven de 30 ton per hectare, al werd er vorig jaar in week 31 nog niet gemeten vanwege de zeer late plantdata. Daarom is er nu geen vergelijking te maken met dat jaar. Ook het ras Challenger nemen zij doorgaans mee in de proefrooiingen, maar de plantdata liggen te laat om nu al resultaten te tonen.

Seizoensvervolg onzeker
Gelet op de resultaten uit de proefrooingen, en de vergelijking van het ras Fontane bij Viaverda van vorig jaar, hoeft de opbrengst helemaal niet laag of ondergemiddeld uit te komen. De vroege rassen die op tijd de grond in gingen, laten gemiddeld ook een goede opbrengst zien volgens de proefrooicijfers. Dat ligt echter heel anders bij de later gepote percelen. Vorig seizoen kregen we in juli en augustus erg groeizaam weer met voldoende vocht waardoor er veel kilo's konden groeien. Dat is met de hoge temperaturen van nu en het beperkte vocht wel anders. Daarnaast tekenen de gewassen al eerder door het wortelgestel dat in dit zompige jaar minder goed is ontwikkeld. Sommige regio's hebben wel wat water gehad, maar het gewas heeft ook veel nodig in dit groeistadium.

Pootgoedkwaliteit
Daarnaast tellen de proefrooicijfers van Viaverda een hoge knolzetting, zoals in Nederland bij een groot deel van de telers ook een bovengemiddeld tal te zien is dit seizoen. Dat vergt meer energie om grove aardappelen en daarmee de uiteindelijke kilo's te krijgen. Tot slot moet waterschade en de matige pootgoedkwaliteit (onder meer door laat planten) ook niet over het hoofd worden gezien.

Ook Viaverda maakt melding dat bij de bemonsterde percelen opkomstproblemen waren. Planten ontbreken en er zijn verliezen in het veld. Overigens zijn bij de bemonsterde percelen wel extra percentages van de proefrooingen afgetrokken om dit effect te compenseren.