Analyse Aardappelen
Daarom moet iedere boer zijn eigen snackbar hebben
Wie recent een frietje (of patat, zo je wil) in de snackbar of een fastfoodketen heeft gekocht, is er waarschijnlijk zelf achter gekomen dat er sprake is van fritesflatie. Tegelijkertijd schrijven fritesproducenten vorstelijke winsten, zo blijkt uit hun jaarcijfers. Wil je als aardappelteler nog meer verdienen aan je product, dan is een eigen snackbar de beste oplossing.
Dat je als boer een multinational kunt opbouwen door simpelweg een snackbar of snackwagen aan te schaffen liet onder andere Gerrit de Bruijne zien. De in 2020 overleden aardappelteler én man achter Farm Frites begon als boer met een snackwagen. In 1971 werd Farm Frites opgericht en daar plukt zoon Piet de Bruijne nog altijd de vruchten van. In 2023 verdrievoudigde de winst, tot €118 miljoen, zo blijkt uit gedeponeerde cijfers. Eigenaar De Bruijne stak van dit bedrag €7 miljoen in de vorm van dividend in zijn zak.
De overtreffende trap kun je Jan Clarebout noemen. Deze 'aardappelkoning' haalde met zijn aardappelbedrijf in 2022 een omzet van ruim een miljard euro en €44 miljoen nettowinst. Een deel van dit vermogen steekt de uiterst bescheiden Vlaming in het aankopen van landbouwgrond en zelf telen van fritesaardappelen.
{{dataviewSnapshot(10_1722932626)}}
Ondanks lagere winstcijfers hield de koers van McDonald's stand.
Winst McDonalds gefrituurd
Bij de grote fastfoodketens gaat het niet allemaal van een leien dakje. McDonald's presenteerde eind juli kwartaalcijfers, waaruit blijkt dat de wereldwijde omzet voor het eerst sinds 2020 is gedaald. Door duurdere burgers, frites en kipsnacks doen minder consumenten het restaurant met de gouden bogen aan. De omzet bleef in het afgelopen kwartaal met $6,49 miljard vrijwel gelijk, ten opzichte van een jaar eerder, maar de winst daalde wel met 12% tot $2,02 miljard. "Consumenten eten wel frites en snacks, maar doen dat vaker thuis, meent CEO Chris Kempczinski.
's Werelds grootste fastfoodketen worstelt met exploderende kosten voor het runnen van hun restaurants en voor de producten. Een Big Mac menu is sinds 2019 bijna een derde duurder geworden, zo zegt VS-directeur Joe Erlinger. Bij veel andere producten is een soortgelijke stijging merkbaar. Dit resulteert erin dat 0,7% minder bezoekers de Amerikaanse vestigingen bezochten, op een totaal van 40.000 restaurants in 100 landen.
Prijzen verdubbeld
Dat de kosten van McDonald's-voedsel sterk is gestegen blijkt ook uit een data-analyse van The New York Post. Dit voorjaar keken zij naar de prijzen over een periode van tien jaar in de VS. Hieruit blijkt dat de prijzen soms wel zijn verdubbeld. De keten reageerde toen nog op het nieuws dat de inflatie dit jaar een halt werd toegeroepen en dat de prijzen hierdoor afnamen. Dat blijkt dus niet het geval.
Ook in Nederland merk je goed dat het imago van snel en goedkoop niet meer opgaat. Voor een portie medium frites betaal je €3,75. In het iconische kartonnen bakje hoort 113 gram aardappelstaafjes te zitten. Gaan we uit van een aardappelprijs van €30 per 100 kilo dan zit er dus voor 3,3 cent aan aardappelen in het bakje. In de praktijk staat 1 kilo aardappelen natuurlijk niet gelijk aan 1 kilo frites. Je hebt immers verliezen van de schil en vocht. Zelfs wanneer je naar het netto-rendement kijkt komt de kostprijs niet verder dan een krappe €0,07 per portie. De overige €3,72 van het frietje gaat op aan de verpakking, frituurolie, zout en de overige kosten. Het zijn vooral de loonkosten waar McDonald's en andere uitbaters mee worstelen, maar ook de kosten van hun panden gaat omhoog.
{{dataviewSnapshot(10_1722932804)}}
De prijzen van diepgevroren frites voor de wereldmarkt.
Marge
Het verhaal dat dure aardappelen de prijs van een portie frites opdrijven kunnen we – zoals iedere teler weet – naar het rijk der fabelen verwijzen. Zelfs bij een aardappelprijs van €60 is de belangrijkste grondstof nog maar goed voor 18% van de totale prijs. Je kunt je dus niet aan het idee onttrekken dat op het bakje frites een behoorlijk goede marge zit.
En dat is dus precies de reden waarom iedere boer zijn eigen snackbar (of snackwagen) zou moeten hebben. Natuurlijk, in de praktijk is dat niet haalbaar, maar het toont wel aan waar winst valt te halen. Cut out the middleman is het spreekwoord. Of in een nette economische term: disintermediatie. Daar zit de winst. Mannen als De Bruijne en Clarebout hadden dat vijf decennia geleden al gezien. Wie weet, treedt u straks in hun voetsporen?