Vorst vernietigt duizenden hectares in Zuid-Afrika

Het is niet voor het eerst dat vorst impact heeft op de Zuid-Afrikaanse aardappelen, maar dat de schade zo groot is, is uitzonderlijk. In de tweede week van juli daalde het kwik lokaal tot -7 graden in de staat Limpopo. De Afrikanen spreken van 'zwarte ijzel'. Een term afkomstig uit de scheepvaart, die refereert aan plotselinge ijsafzetting door het bevriezen van nevel, mist of motregen. Op foto's is te zien dat aardappelgewassen en pivots bedekt zijn met een dikke laag ijs.

Verwoesting vir boere na swartryp

Swartryp is 'n verskynsel wat nie gereeld voorkom nie, maar groot skade aan plante en gewasse kan aanrig.
 

— Polokwane Observer (@PolokwaneObserv) July 13, 2024

'Schade ongelofelijk'
Groentegewassen en vooral aardappelen zijn in Limpopo getroffen door wat de Zuid-Afrikanen 'swartryp' noemen. Terwijl in buurland Zimbabwe het kwik de 50 graden aantikte, daalde dat over de grens tot -6. Deidre Carter, voorzitter van belangenbehartiger Agri Limpopo, noemt de situatie uitzonderlijk. "De schade is ongelofelijk en heeft onherroepelijk impact op de beschikbaarheid en prijzen", zegt ze tegen lokale media. Vooral aardappel-, tomaten- en citrustelers zijn getroffen. Veel fruitbomen zijn door de vorst doodgegaan.

Limpopo is het enige gebied in Zuid-Afrika waar tussen februari en juni aardappelen gepoot kunnen worden. Zo kan het land jaarrond over 'verse' aardappelen beschikken. Samen met Vrijstaat en Westkaap is het goed voor 70% van de aardappelproductie in het land. Het areaal bedraagt zo'n 51.000 hectare, met een jaarproductie van 2,6 miljoen ton.

€23,5 miljoen schade
Potatoes South Africa, de organisatie voor de Afrikaanse aardappelteelt, raamt de schade op €23,5 miljoen, maar zegt nog bezig te zijn met een exacte inschatting. Het gaat om een kleine 3.000 hectare die door vorst is getroffen. Goed voor 150.000 ton. In de tweede juliweek werd het 's nachts tussen de -3 en -8 graden. Inmiddels zijn de nachtelijke temperaturen weer opgeklommen tot 6 tot 9 graden boven nul.

Het is niet voor het eerst dat vorst grote impact heeft op de oogst. In 2021 sloeg nachtvorst eind juli toe in Limpopo. De prijzen stegen toen met een vijfde voor een zak gesorteerde aardappelen. Potatoes New Zealand vreest ervoor dat gaten ontstaan in de levering van aardappelen wanneer gerooid gaat worden.

Tweede misser op rij
TLU SA (Transvaal Agricultural Union), een commerciële boerenorganisatie, roept de lokale overheid op om boeren financieel te steunen. Het gaat met name om aardappeltelers, die financieel kwetsbaar zijn. Door hevige neerslag viel het afgelopen aardappelseizoen al niet mee.

Niet alle aardappeltelers zijn negatief gestemd. Zo hoopt akkerbouwer CT van der Merwe dat goede marktprijzen een lagere oogst compenseren. Hij heeft een bedrijf in Dendron, in het midden van Limpopo. "Het kwik daalde hier tot -3, het is de ergste nachtvorst die ik in twintig jaar heb gezien", zegt hij tegen een Zuid-Afrikaanse website. "De financiële schade is moeilijk te voorspellen, dit is afhankelijk van de aardappelprijzen." Van der Merwe hoopt dat zijn gewassen nog herstellen. "Een aardappel kan ongelofelijk goed herstellen omdat hij kan putten uit de pootgoedknol in de grond."