Analyse Aardappelen
Ondanks stijging areaal zicht op een gezonde markt
Inmiddels zitten in de EU-4 alle consumptieaardappelen in de grond voor oogstjaar 2024. Tot en met begin juli is er gepoot. Het toont maar weer eens hoe extreem de eerste helft van dit jaar is verlopen. Nu de voorlopige areaalcijfers binnen zijn kan ook een eerste analyse worden gemaakt voor oogst 2024.
Dit artikel lezen?
Word abonnee en krijg direct toegang
Kies het abonnement dat bij je past
Dit moet je weten over de areaalverschuivingen:
- Consumptieaardappelareaal in EU-4 stijgt naar 547.490 hectare
- Forse groei in Frankrijk, Duitsland en België
- Schade vooral zichtbaar in Zuid-Nederland en België
- Dit levert een theoretische opbrengst van 23,47 miljoen ton
- Uiteindelijke opbrengst zeer onzeker door heterogene stand
Vooropgesteld: het is bijna onmogelijk om een accurate inschatting te maken voor de aardappeloogst van 2024. De situatie verschilt per regio, plaats en zelfs per perceel. Dat levert soms fikse discussies op binnen de sector. Er zijn gebieden waar de gewassen er ronduit slecht op staan, maar er zijn ook gebieden waar wél op tijd is gepoot en de aardappelen goed zijn gegroeid. Wat het zo moeilijk maakt, is dat binnen één gebied al deze situaties voor kunnen komen.
Recordareaal
In zijn totaliteit is het consumptieaardappelareaal in de EU-4 dit jaar toegenomen tot 547.490 hectare. Dat is een plus van 28.617 hectare. Niet eerder stonden er zoveel aardappelen in deze vier landen.
Alle landen laten een plus zien in het areaal. De forse stijging van 5,5% is deels te wijten aan een fikse verhoging in Frankrijk. Dit land is goed voor bijna de helft van deze stijging. Ook in Duitsland en België stijgt het areaal noemenswaardig. Nederland zelf laat geen record zien. Dat geldt ook voor Duitsland. Daar hoort wel een kanttekening bij, want Destatis, de Duitse statistiekdienst, heeft alleen een totaalcijfer voor consumptie, pootgoed en zetmeel gepubliceerd. Het cijfer voor louter consumptie is een eigen inschatting en gebaseerd op historische verhoudingen.
Ook de officiële Franse cijfers wijken af van UNPT en GIPT. De overheidsdienst Agreste rapporteerde begin juni 159.000 hectare consumptieaardappelen, terwijl de bovengenoemde organisaties het over goed 170.000 hectare hebben.
| Land | Areaal in ha. | Gem. 5 jaar ha. opbrengst | Opbrengst in mln ton |
| Nederland | 78.000 | 45,70 | 3,56 |
| België | 101.850 | 40,54 | 4,13 |
| Frankrijk | 170.244* | 39,64 | 6,30 |
| Duitsland | 197.400** | 42,22 | 8,33 |
| Totaal | 547.490 | 42,87 | 23,47 |
De grootste uitdaging qua groei zit hem in Zuid-Nederland en België. Ook in Noord-Frankrijk werd relatief laat gepoot, maar niet zo extreem als verder noordelijk. Duitsland heeft van de vier landen de beste kaarten als het om de startsituatie gaat. Feit is wel dat een deel van het areaal kan worden afgeschreven door pootgoedproblemen en waterschade. Wel kunnen we concluderen dat nagenoeg alle geplande hectares aardappelen ook daadwerkelijk zijn gepoot. Daar hebben de aardappelverwerkers wel voor gezorgd.
Zelfs in de tweede week van juli zijn nog pootmachines in het veld gesignaleerd. Ook zijn (delen van) percelen overgepoot. Tegelijkertijd zorgt hevige neerslag begin juli lokaal opnieuw voor problemen.
Meer hectares, minder aardappelen?
De vijfjarige gemiddelde aardappelopbrengst bedraagt 42,06 ton per hectare. Bij het huidige cijfer praat je dan over bijna 23,5 miljoen ton consumptieaardappelen (tafel + frites) in de EU-4. Dat is 220.000 ton meer dan vorig jaar werd gerooid. Bij een gemiddelde oogst kunnen we dus stellen dat het huidig areaal aardappelen niet helemaal toereikend is voor het maximaliseren van de beschikbare verwerkingscapaciteit in de vier landen. In potentie kan dit een ingrediënt zijn voor een marktverloop vergelijkbaar aan de voorgaande twee seizoenen.
Of een gemiddeld opbrengstniveau reëel is, dat is de hamvraag. Vorig jaar werd gemiddeld ruim 45 ton per hectare gerooid. Met zo'n cijfer komt de oogst van 2024 uit op 24,63 miljoen ton. De verwerkers kunnen dit volume waarschijnlijk wel aan, maar de impact op het prijsverloop is dan groot met een aanbod die de vraag overstijgt.
Opbrengstverlies
De verre van goede opkomst, waterschade, ziektedruk en andere problematiek hebben impact op de opbrengst. Ook houden de areaalcijfers geen rekening met de pootdata. Welke potentie hebben gewassen die pas eind juni zijn gepoot? Het groeiseizoen moet dat gaan bepalen. Insiders rekenen met 10% tot 15% opbrengstverlies door al deze factoren. Zo wordt het volume teruggezet naar 22,2 miljoen ton. Dat is te weinig voor de fabrieken. Meer hectares betekent dus niet per definitie meer kilo's. Dat is nog afgezien van het oogstrisico voor al die laat gepote hectares aardappelen.
Pools areaal in ongewisse
We kunnen niet over de EU-4 schrijven zonder ook Polen mee te nemen. Van dit areaal zijn (nog) geen officiële cijfers gepubliceerd. In 2023 bedroeg het areaal 182.000 hectare. Gerekend wordt met een flinke stijging tot 200.000 hectare. Zeker nu de prijzen van granen en koolzaad weer genormaliseerd zijn en er vraag is vanuit verwerkers geven telers het gewas opnieuw een kans.