Stevig prijsniveau nieuwe aardappeloogst houdt aan

Dinsdag 11 juni liep de veilingklok van Alvantho in Sint-Annaland voor het eerst dit aardappelseizoen. Ondanks dat het poten niet bijzonder vroeg plaatsvond, en de meeste percelen niet met plastic werden afgedekt, diende nieuwe aardappelen zich toch op tijd aan. Eind mei konden de eerste gewassen worden gerooid, maar hevige neerslag op het Zeeuwse eiland gooide roet in het eten.

Hoge prijzen aan de klok
De eerste gerealiseerde prijs voor Frieslander kwam uit op €110 tot €120 per 100 kilo. Dat was een jaar eerder nog €85 tot €106. Doré kwam uit op €142 tot €162 (2023: €100 tot €110) en Eigenheimer spande met €194 de kroon. Dat was vorig jaar maximaal €170,40. Een stijging van 14%.

In Nederland worden ook nog de laatste restjes oude oogst tafelaardappelen verhandeld. De regionale beurzen zijn eind mei al gestopt met noteren. PotatoNL maakt nog wel een exportnotering 40mm opwaarts. Die bleef bijna het gehele seizoen net onder de fritesaardappelnotering staan, maar heeft inmiddels een gelijk prijsniveau van €60 bereikt. Een goed vergelijk is lastig te maken. Vorig jaar werd op 1 mei de laatste notering neergezet.

Ook bij onze oosterburen is het nieuwe seizoen met hogere prijzen begonnen dan een jaar eerder. Reka Rheinland noteert vrijdag 21 juni €83 tot €85 in het vroege teeltgebied Rijnland-Palts. In Nedersaksen is dat €83. Dat is vrijwel gelijk aan een jaar eerder, toen de prijs €82 tot €84 bedroeg. Duitse telers en afnemers zijn tevreden met de vraag uit de markt. Sinds deze week zijn de eerste huidvaste vroege aardappelen geoogst en verpakt. Door de goede marktvraag worden percelen vlot geoogst.

Schade door overstromingen
De vele regenval in combinatie met temperatuur zorgt voor een hoge ziektedruk. Neerslag gooit regionaal roet in het eten voor het rooien van de aardappelen, al hebben veel telers wel gebruik kunnen maken van een iets drogere week om aan het oogsten te slaan. Aardappeltelers in Beieren maken de schade op na alle overstromingen in mei. Die kost de deelstaat in totaal €2 miljard, zo rekende het Duitse verbond voor verzekeraars voor.

De schade aan aardappelgewassen loopt uiteen en is afhankelijk van de teeltregio. Insiders denken dat zo'n 4.000 hectare aardappelen verloren is gegaan.

In Frankrijk bevindt de tafelaardappelmarkt zich eind juni in een overgangsfase. De laatste restjes oude oogst worden verpakt. Bewaarplaatsen bij telers zijn leeg en eindelijk zit al het pootgoed in de grond, zo meldt telersorganisatie UNPT. De levering van nieuwe aardappelen komt wat haperend op gang. Langs de kust wordt in het zuidwesten van het land wel mondjesmaat gerooid, maar de opbrengsten vallen op veel plekken tegen. Ook hier is de hoge phytophthoradruk problematisch.

Recordafzet in Frankrijk
Dankzij de rustige start en een goede afzet worden ook in Frankrijk hoge prijsniveaus verwacht. Exportcijfers laten zien dat in april 282.000 ton tafel- en fritesaardappelen zijn geëxporteerd. Dat is een vijfde meer dan een jaar eerder. In totaal komt het seizoen uit op 2,08 miljoen ton. Dat is 8% meer dan een seizoen eerder. Ook de geïmporteerde hoeveelheid aardappelen is dit seizoen toegenomen. Tot en met april bedroeg dit volume 300.000 ton. De helft hiervan is afkomstig uit België en is bestemd voor de fritesfabrieken in Noord-Frankrijk. Ook Nederland is een belangrijke aardappelleverancier.

In Polen begon de primeuraardappeloogst dit jaar extreem vroeg. Een combinatie van een vroege pootdatum, warm en droog weer zorgde daarvoor. Door een toenemende invoer daalde de marktprijzen begin juni met bijna 40% tot omgerekend €45 per 100 kilo. Inmiddels heeft ook Polen lokaal flink wat neerslag te verwerken gekregen en is de ziektedruk hoog. De prijzen zijn daarom weer wat opgekrabbeld, tot maximaal €58.

Vroege fritesaardappelen
De eerste fritesaardappelen uit Noordwest-Europa dienen zich normaal gesproken in de eerste helft van juli aan. Sommige fabrieken bedienen zich voor die tijd al met nieuwe oogst uit bijvoorbeeld Frankrijk (regio Bordeaux). Naar verluidt valt dat dit jaar niet mee door de latere pootdatum en late nachtvorst in dit deel van Frankrijk. Daarom worden nu zelfs fritesaardappelen verwerkt uit Egypte, zo melden insiders. Ook uit Centraal-Europa zijn aardappelen gehaald. Of de transportkosten dit mogelijk maken is een rekensom voor de verwerkers. Met vrije marktprijzen van €70 of meer wordt dat steeds aantrekkelijker.

Hoeveel aardappelen nog precies in de EU-4 moeten worden gepoot, is lastig duidelijk te krijgen. In Duitsland en Frankrijk zijn de werkzaamheden afgerond. In Nederland is dat in Zuid-Nederland niet het geval. Er wordt mondjesmaat door gepoot, maar regionaal gooien zware buien opnieuw roet in het eten. Toch is veel van de achterstand ingehaald en afnemers blijven benadrukken dat iedere (poot)aardappelen de grond in moet dit seizoen.

Alles in juli gepoot?
In België is volgens Viaverda (voorheen PCA) het poten ook nog niet afgerond. Er is een inhaalslag gemaakt vorige week, maar buien gooide ook hier roet in het eten. Aviko Potato heeft geen recente cijfers meer bekendgemaakt, maar na week 23 stond de teller op maar liefst 40% (!) nog te poten in België en een krappe 20% in Nederland. Gezien de verbeterde weersverwachtingen voor de laatste juniweek kan een deel van dit areaal nog deze maand de grond in, mits de zware buien je bespaard blijven. Of het restant na 1 juli ook nog gaat worden gepoot, valt te bezien.

Fiwap zegt begin juli de eerste nieuwe oogst te verwachten. Een klein deel kon wel vroeg gepoot worden en is op tijd te rooien. Ook is er een deel vroege aardappelen, bijvoorbeeld Zorba, die pas medio juni zijn geplant. Aan beide kanten van de grens. Dat gaat voor een enorme heterogeniteit zorgen in de gewassen dit oogstjaar. Seizoen 2023-2024 begon met een bijna gelijk prijsniveau aan het einde van het oude seizoen. De kans dat dit jaar een herhaling zichtbaar is wederom groot. Hoe de prijs zich op de langere termijn staande houdt, is grotendeels afhankelijk van de groeiomstandigheden en hoe de fabrieken acteren. Duidelijk is wel dat de moeizame start de sector het gehele seizoen gaat achtervolgen.